Διάλογος με τους εισηγητές

Α) Διαφάνεια στην αυτοδιοίκηση: 

Σε ζητήματα διαφανούς οικονομικής διαχείρισης, ο Καλλικράτης προβλέπει για πρώτη φορά τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με στόχο την πάταξη της διαφθοράς στην παραγωγή των έργων και γενικώς των οικονομικών πράξεων. Για συμβάσεις από 100.000€ μέχρι 500.000€ το Ελεγκτικό Συνέδριο μπορεί εθελοντικά να προβαίνει σε έλεγχο νομιμότητας. Ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου καθίσταται υποχρεωτικός για συμβάσεις με αντικείμενο άνω των 500.000€.

Παλαιότερα, για ποσά έως 45.000€ οι δήμαρχοι μπορούσαν να αναθέτουν απ’ ευθείας το έργο σε κάποιον ανάδοχο, με αποτέλεσμα να στηθεί μια φάμπρικα ανυπόληπτων δημάρχων, οι οποίοι κατακερμάτιζαν μεγάλα έργα αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε επιμέρους τμήματα, αξίας 45.000€ το καθένα, και εν συνεχεία ανέθεταν τα μερικότερα τμήματα σε γνωστούς τους. Με την εισαγωγή του ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο...

...αυτό δεν μπορεί πια να συμβεί.

Δ. Βίτσας: «Αν το Ελεγκτικό Συνέδριο μπορεί να διενεργεί τον έλεγχο με βάση τις εντολές του μνημονίου, τότε και πάλι θα αποδειχθεί ότι το μνημόνιο και η τοπική αυτοδιοίκηση είναι αξεδιάλυτα συνδεδεμένα»

Σ. Μπένος: «Η αυτοδιοίκηση κατάντησε άντρο διαφθοράς, σύμφωνα με τις εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Με την εμπλοκή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τα πράγματα γίνονται πράγματι πιο δυσκίνητα και γραφειοκρατικά, με κίνδυνο μάλιστα το Δικαστήριο να μπει στον πειρασμό της διατύπωσης κρίσεων σκοπιμότητας και όχι απλώς νομιμότητας, θέτοντας εμπόδια στην εκτέλεση ενός δημοτικού έργου. Δυστυχώς, όμως, αυτό θα είναι το μικρότερο κακό, έως ότου η αυτοδιοίκηση αποδείξει ότι έχει επιστρέψει στην περίοδο της αθωότητας»

Α. Μακρυδημήτρης: «Ο κίνδυνος διατύπωσης κρίσεων σκοπιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι μειωμένος, δεδομένου ότι τα μέλη του είναι επαγγελματίες δικαστές, που ξέρουν να αυτοπεριορίζονται στον έλεγχο νομιμότητας, δηλαδή εξετάζουν μόνον αν η κρινόμενη αυτοδιοικητική απόφαση ελήφθη καταλλήλως (π.χ. από το αρμόδιο όργανο με τήρηση της νόμιμης διαδικασίας). Απεναντίας, περισσότερο πρέπει να μας αγχώνει η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη ως προς την εισαγωγή της Υπηρεσίας Ελέγχου Νομιμότητας, αφού ο ελεγκτής νομιμότητας είναι ένας ανώτατος υπάλληλος, διορισμένος (και όχι αιρετός) για 5 χρόνια»

Β) Προς μια πλήρη αυτοδιοίκηση: 

Δ. Βίτσας: «Οι αρμοδιότητες που έχουν τα Υπουργεία Εξωτερικών, Άμυνας, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, και Οικονομίας και Πολιτισμού στον τομέα της αρχαιολογίας, είναι κρατικές και θα πρέπει να παραμείνουν στον έλεγχο του κεντρικού κράτους. Οι υπόλοιπες αρμοδιότητες πρέπει να ανήκουν στην αυτοδιοίκηση». 

Σ. Μπένος: «Από την άλλη μεριά, το γεγονός ότι μια υπόθεση είναι κρατική και επομένως παραμένει στην εξουσία του κράτους, δεν σημαίνει κιόλας ότι το κράτος  μπορεί να την διοικεί από το κέντρο. Θα πρέπει τα ανωτέρω Υπουργεία να έχουν κάθετη δομή μέχρι το τελευταίο σκαλοπάτι. Ό, τι κρατάει το κράτος πρέπει να το κάνει σωστά: δεν μπορεί –για παράδειγμα- να έχει στρατό και να τον κρατάει στην Αθήνα, για να λέει  ότι έχουμε επιτελικό στρατό. Θα διατηρεί στρατό μέχρι και στο τελευταίο φυλάκιο»

Γ) Προτάσεις για μια βελτιωμένη αυτοδιοίκηση: 

Σ. Μπένος: «Ορισμένες υπηρεσίες του κράτους και των νέων δήμων θα έπρεπε να ήταν σε διαρκή εφημερία και να λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση».

Α. Μακρυδημήτρης: «Επίσης, δύο κεντρικές δημόσιες πολιτικές, που είναι η παιδεία και η υγεία, πρέπει να περάσουν στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στους δύο αυτούς τομείς, η τοπική αυτοδιοίκηση έχει αρμοδιότητες square zero, μολονότι παλαιότερα τα δημοτικά σχολεία, έστω, ήταν στην αρμοδιότητα των δήμων (εξ ου και ο χαρακτηρισμός τους ως δημοτικών)».

Σ. Μπένος: «Το Σύνταγμα προβλέπει, εκτός από τα ανταποδοτικά τέλη, και τη δυνατότητα για επιβολή τοπικών εσόδων. Η συνταγματική πρόβλεψη είναι πολύ επαναστατική, όμως η αυτοδιοίκηση δεν διεκδίκησε ποτέ τα τοπικά έσοδα, με αποτέλεσμα να μην ψηφιστεί ποτέ ο εκτελεστικός νόμος. Για παράδειγμα, όταν οι δήμοι έχουν ανάγκη για ένα μεγάλο τοπικό έργο (π.χ. νοσοκομείο) θα μπορούσε ο δήμαρχος να θέσει για 5 χρόνια ένα τοπικό έσοδο».