Σελίδες

28 Μαρτίου 2011

Πίσω ολοταχώς για την Ευρώπη

Του Σαρίφ Σάττι
  
«Δεν θα υπάρξει ειρήνη στην Ευρώπη αν τα κράτη ανασυσταθούν στη βάση της εθνικής κυριαρχίας (...). Τα κράτη της Ευρώπης είναι πολύ μικρά για να εξασφαλίσουν στους λαούς τους ευημερία. Χρειάζονται μεγαλύτερες αγορές. Αυτή η ευημερία και οι απαραίτητες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις προϋποθέτουν ότι τα κράτη συνασπίζονται σε μια ομοσπονδία ή μια «ευρωπαϊκή οντότητα» που θα προσδώσει κοινή οικονομική ενότητα»
                                                                           Jean Monnet (1888 – 1979)
Εδώ και μήνες το θέμα που δε μπορεί να απουσιάσει από κανένα δελτίο ειδήσεων που σέβεται τον εαυτό του, είναι η οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα και εν γένει την Ευρώπη. Στα πάσης φύσεως ενημερωτικά έντυπα, έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για ζητήματα που μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν εντελώς άγνωστα ή και αδιάφορα για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Κι όμως πράγματα τεχνικά και εξειδικευμένοι οικονομικοί όροι έχουν καταφέρει να διεισδύσουν πλήρως στη ζωή μας και στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Για τον αδαή παρατηρητή του δημόσιου λόγου, φαντάζει σαν αστείο ότι το επίπεδο των spreads ή οι δηλώσεις μια τριμερούς τεχνοκρατικής επιτροπής μπορούν να επιδράσουν τόσο καταλυτικά στην ψυχολογία του κόσμου.

Στο ντόμινο των ευρωπαϊκών εξελίξεων ήρθαν να προστεθούν δύο γεγονότα των τελευταίων ημερών που προσθέτουν μια...

23 Μαρτίου 2011

Μια κατσαρίδα στη σούπα μου!


Του Παναγιώτη Τσιάλα

Την περασμένη εβδομάδα ευτύχησα να παρευρεθώ στην αίθουσα διαλέξεων της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, για να παρακολουθήσω τον Β΄ Κύκλο μιας σειράς διαλέξεων με τίτλο «Λέξεις και Σκέψεις». Η θεματική της συγκεκριμένης διάλεξης επιγραφόταν ως «Ηθικό – Νόμιμο – Πολιτικό» και εκλεκτοί ομιλητές ήταν τέσσερις διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί καθηγητές: ο κ. Avishai Margalit, Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Princeton και Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, ο κύριος Φιλήμων Παιονίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ηθικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ, ο κύριος Thomas Scanlon, Καθηγητής Ηθικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Harvard και ο κύριος Σταύρος Τσακυράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Από τους τέσσερις ομιλητές παρακολούθησα με ιδιαίτερη προσήλωση την εισήγηση του κ. A. Margalit σχετικά με τους σαθρούς συμβιβασμούς και την εισήγηση του κ. Σ. Τσακυράκη αναφορικά με το ηθικό θεμέλιο του δικαίου και της ερμηνείας του. Από τις δύο αυτές εισηγήσεις διάλεξα την πρώτη, πιστεύοντας ότι θα ήταν ενδιαφέρον να μεταφέρω στο ιστολόγιο του ΦΟΠΠ τα βασικά της σημεία, με την ελπίδα ότι θα κινήσουν τον προβληματισμό του αναγνώστη. Δεδομένου ότι γλώσσα παρουσίασης ήταν τα αγγλικά, ζητώ εκ των προτέρων συγγνώμη για τα τυχόν σφάλματα κατά την απόδοση ορισμένων όρων ή και νοημάτων στα ελληνικά. Νομίζω όμως ότι, παρά τις όποιες ελλείψεις και παραφράσεις, η κεντρική ιδέα της εισήγησης παραμένει γνήσια και αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία: 

18 Μαρτίου 2011

Συνέντευξη με τον Γιώργο Δελλή - Μέρος 2ο: Χρηματοδότηση και αξιολόγηση των ΑΕΙ


Στον Πέτρο Πούγγουρα και τον Παναγιώτη Τσιάλα

Ερ. Σε μια εποχή που η οικονομική κρίση περικόπτει τις συνδρομές των βιβλιοθηκών μας σε διεθνή περιοδικά, η διεθνοποίηση τη Ανώτατης Εκπαίδευσης διά της προσκλήσεως (αμειβόμενων) κριτών του εξωτερικού στις κρίσεις μερικών εκατοντάδων ελληνικών Τμημάτων δεν μας πέφτει κάπως ακριβή, αν συνυπολογίσουμε τα εκατοντάδες Ελληνικά Τμήματα που διεξάγουν περιοδικές κρίσεις; Την παραπάνω ερώτηση εκλάβετέ την και ως μια εισαγωγή στη θεματική ενότητα περί χρηματοδότησης και ιεράρχησης των οικονομικών αναγκών του Πανεπιστημίου.

Απ. Όπως σας επισήμανα και πριν, η πρόταση καταλήγει αντιφατική και υποκριτική. Το ζήτημα της χρηματοδότησης περικλείει και έναν ορισμένο εκβιασμό, τον οποίον θα συνόψιζα ως εξής: «Αν κύριοι δεν χορέψετε στο ρυθμό που σας υπαγορεύω με το νομοσχέδιο, θα σας κόψω τα λεφτά». Εγώ αυτό εισπράττω διαβάζοντας το νομοσχέδιο και άλλωστε δεν νομίζω ότι κάποιος άλλος θα μπορούσε να το εκλάβει διαφορετικά. Το πνεύμα αυτό ήδη με ενοχλεί, εξ αιτίας και της μεθόδευσης που ενέχει. Μακιαβελικά σκεπτόμενος, ας πούμε ότι αποδέχομαι έναν τέτοιο εκβιασμό από κάποιον που επιδιώκει να εδραιώσει μία τομή. Από την άλλη όμως, πιστεύω βαθύτατα πως ούτε και αυτή η πρόταση θα πετύχει στην Ελλάδα. Είναι αδιαφανής, είναι ανεφάρμοστη και εν τέλει είναι ασαφής ως προς τον τρόπο, με τον οποίον θα γίνει αυτός ο οικονομικός προγραμματισμός. Εάν θέλετε τη γνώμη μου, μπορώ να σας πω ότι η εν λόγω πρόταση προωθεί μικρές και ευέλικτες Σχολές, χωρίς κανέναν ενδοιασμό να περιγράψουν «μπουρδολογικά» και με περίσσευμα ασάφειας στο πρόγραμμά τους, τι σκοπεύουν να κάνουν στο μέλλον. Ο προγραμματισμός που ευαγγελίζεται το νομοσχέδιο εξαντλείται σε προτάσεις, τόσο φλύαρες και ανεφάρμοστες όσο και το ίδιο το κείμενο των προτάσεων διαλόγου. Αυτό που θα συμβεί στο μέλλον είναι το εξής: θα ζητάμε από τον πρόεδρο του Τμήματος να υπογράφει ένα κείμενο πενήντα σελίδων με αερολογίες, ώστε με βάση αυτό και ενδεχομένως με κάποια ψήγματα μοντερνισμού (όπως είναι, λόγου χάρη, η ανακοίνωση μιας εικονικής συνεργασίας της Νομικής με το Χ αμερικανικό Πανεπιστήμιο ή η επισύναψη ορισμένων βεβαιώσεων από τρεις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, ότι δέχτηκαν για μια βόλτα στις εγκαταστάσεις τους 5 φοιτητές του Πανεπιστημίου μας), να περιέρχεται το Πανεπιστήμιο σε θέση να ανακοινώσει, ότι κατέστρωσε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το πώς θα είναι οι σπουδές στο μέλλον και επομένως δικαιούται μερίδιο στη χρηματοδότηση. Δεν βλέπω να περπατάει ούτε αυτό στην πράξη.

Ερ. Το πρόβλημα, κατά τη γνώμη σας, εντοπίζεται στο ποσοστό της χρηματοδότησης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το οποίο προοδευτικά πίπτει, ή στον στρεβλό τρόπο κατανομής των χορηγούμενων πόρων;

Απ. Το μέγεθος των πόρων εξαρτάται από το μέγεθος του πλούτου της Ελλάδας, επομένως δεν το θίγω, αν και θα συμφωνήσω ότι εντοπίζεται πρόβλημα και στα απόλυτα νούμερα που αποδίδονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Περιορίζομαι στην προτροπή ότι ως κοινωνία...

13 Μαρτίου 2011

Πρότυπα γκέτο


Του Δώρου Γεωργίου

Ο μεγάλος μαρξιστής ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ θύμιζε κάποτε μια συμβουλή που του είχαν δώσει, στην αρχή της ακαδημαϊκής του καριέρας:

«Να θυμάσαι ότι δεν είσαι εδώ για τους άριστους, τους λαμπρούς φοιτητές σαν εσένα. Είσαι εδώ για τους μέτριους, με τους μέτριους βαθμούς, τα βαρετά μυαλά, τις μονότονες απαντήσεις στις εξετάσεις. Οι άριστοι, όσο ευχάριστο κι αν θα σου είναι να τους διδάσκεις, δε σε χρειάζονται στ’ αλήθεια. Οι άλλοι σ’ έχουν ανάγκη».

Στη μέση εκπαίδευση, όπως ξέρουμε όλοι, υπάρχουν κακοί, μέτριοι και καλοί μαθητές. Υπάρχουν εκείνοι που κατά το κοινώς λεγόμενον «δεν τα παίρνουν τα γράμματα» και εκείνοι που «φυσάνε», που είναι μελετηροί και πειθαρχημένοι και στον έλεγχο έχουν πάντα μεγάλους βαθμούς.....

11 Μαρτίου 2011

Εχθροπάθεια

Του Πέτρου Πούγγουρα

Την προηγούμενη Πέμπτη περατώθηκε η δημόσια διαβούλευση σχετικά με πρόσφατο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο τιτλοφορείται ως «Σχέδιο Νόμου για τη καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου». Από την ανάγνωση του τίτλου, ήδη, γίνεται φανερό το αντικείμενο το οποίο πραγματεύεται. Ως σημαντικότερα διακρίνω τα άρθρα 3 και 4, τα οποία και παραθέτω (η υπογράμμιση δική μου):

Άρθρο 3 - «1. Όποιος από πρόθεση, δημόσια προφορικά ή διά του Τύπου ή μέσω του Διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, προκαλεί ή διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή εχθροπάθεια κατά ομάδας ή προσώπου που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή το γενετήσιο προσανατολισμό, ή κατά πραγμάτων που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τις παραπάνω ομάδες ή πρόσωπα, κατά τρόπο που μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών έως τριών (3) ετών και χρηματική ποινή έως πέντε χιλιάδων (1.000 - 5.000) ευρώ.
2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έχει ως άμεσο επακόλουθο την τέλεση εγκλημάτων, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή τριών έως δέκα (3.000 – 10.000) ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.»

Άρθρο 4 - «Όποιος δημόσια προφορικά ή διά του Τύπου ή μέσω του Διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, εγκωμιάζει ή αρνείται ή εκμηδενίζει τη σημασία εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου, ... 


8 Μαρτίου 2011

Συνέντευξη με τον Γιώργο Δελλή - Μέρος 1ο: Διοίκηση και Διδακτικό Προσωπικό


Στον Πέτρο Πούγγουρα και τον Παναγιώτη Τσιάλα

Ο κ. Γιώργος Δελλής, στα 44 του χρόνια, διδάσκει ως Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, έχοντας ολοκληρώσει και ο ίδιος τις σπουδές του στη Νομική από το 1984. Γνωστός στους φοιτητικούς κύκλους της Σχολής για την αμεσότητα της διδασκαλίας του και τη φρεσκάδα των ιδεών του, μας κέντρισε αμέσως το ενδιαφέρον ως διδάσκων, δημιουργώντας μας την επιθυμία για μια πιο στενή συνομιλία μαζί του. Αντικείμενο της συζήτησης δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το παρόν και το μέλλον του ελληνικού Πανεπιστημίου, στο οποίο και ο ίδιος υπηρετεί από τη δική του θέση με αγάπη και συνέπεια. Ο κ. Δελλής μας έκανε την τιμή να αποδεχθεί χωρίς δισταγμό την πρόσκλησή μας, ενώ μας μίλησε με ιδιαίτερη ζέση για όλα τα ζητήματα που του θέσαμε, ζητώντας την άποψή του.  Η συνάντησή μας με τον καθηγητή του Διοικητικού Δικαίου πραγματοποιήθηκε το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου, κατά την περίοδο που συζητιόταν με μεγάλη ένταση το προσχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση.  Η συνέντευξη-συζήτηση εκτίθεται σε τρία μέρη, λόγω του μεγάλου μεγέθους της. Ελπίζουμε να την βρείτε εξ ίσου χυμώδη και να σας κινήσει το ενδιαφέρον όσο και σε εμάς:

Ερ. Ο περίφημος νόμος 1268/1982 ήταν η απαρχή για το δημοκρατικό άνοιγμα του δημόσιου πανεπιστημίου σε όλα τα μέλη του. Σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά, σε ποιο βαθμό αισθάνεστε δικαιωμένος και σε ποιο βαθμό διαψευσμένος, ως προς τις προσδοκίες που δημιούργησε το εν λόγω νομοθέτημα;

Απ.  Εγώ δεν έζησα το προ του 1982 καθεστώς των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Κατά συνέπεια, η  επαφή που έχω με τη συγκεκριμένη περίοδο προέρχεται περισσότερο από διηγήσεις των μεγαλυτέρων μου και κυρίως από τις διηγήσεις της μητέρας μου, η οποία εργαζόταν τότε ως βοηθός στην Πάντειο. Από τις διηγήσεις αυτές έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το παλαιό σύστημα παρουσίαζε ένα σημαντικό πρόβλημα: τον καθηγητή-αφέντη. Ο καθηγητής εκείνης της περιόδου είχε δίπλα του τους υφηγητές και τους βοηθούς του, οι οποίοι αντιστοιχούσαν στους σημερινούς υποψήφιους διδάκτορες του π.δ.407 (ενδιάμεση κατηγορία μελών δεν υπήρχε). Μάλιστα, οι βοηθοί ήταν αιώνιοι, γιατί ο καθηγητής χρειαζόταν πάντα τους «υπηρέτες του». Για να καταλάβετε, πήγαιναν οι φοιτητές και εξετάζονταν στο οδοντιατρικό του ΙΚΑ από τους βοηθούς, για να μη χάνει χρόνο ο καθηγητής.  Ο νόμος-πλαίσιο του 1982 άνοιξε οπωσδήποτε...

3 Μαρτίου 2011

Θλιβερά αδρανείς

Του Παναγιώτη Τσιάλα

Πέρασαν μέσα από την είσοδο της δίφυλλης πόρτας και διέσχισαν με σβελτάδα το διάδρομο της αίθουσας, ώσπου τελικά πήραν στερεότυπα τη θέση τους πίσω από το πανεπιστημιακό έδρανο. Υπήρχε μια ζωντάνια στις κινήσεις τους. Δεν έμοιαζαν με ξόδι νεκρώσιμης ακολουθίας, παρ’ όλο που αγωνίζονταν να εκπέμψουν (ανύπαρκτη) πένθιμη διάθεση. Από πλευράς συνθέσεως, εκπροσωπούσαν όλο το φάσμα των δυνατών κατηγοριών: δύο άνδρες και μία γυναίκα, ένας νεότερος ειδικός επιστήμονας, μία μέσης ηλικίας λέκτορας και ένας κάπως πιο παλιός αναπληρωτής καθηγητής. Μας καλωσόρισαν ευγενικά στο νέο εξάμηνο και παρατάχθηκαν οργανωμένα, ο ένας δίπλα στον άλλον, όπως ακριβώς στοιχίζεται μια αστυνομική διμοιρία που προετοιμάζεται να αποκρούσει μιαν επικείμενη επίθεση φανατισμένων διαδηλωτών. Και ύστερα ελάλησαν…

2 Μαρτίου 2011

Aναλώσιμα υλικά*

Του Κώστα Σερδάρη

Πάντα όταν ξεκινάω να γράφω κάποιο άρθρο έχω μεγάλο πρόβλημα με το πώς θα ξεκινήσω. Πόσο μάλλον τώρα που τα γεγονότα και οι καταστάσεις με ξεπερνούν και νοιώθω πως ό,τι και να πω δε θα είναι αρκετό. Πώς βλέπει κανείς, άραγε, το θάνατο; Πώς τον αντιμετωπίζει; Πώς αλλάζει κανείς οπτική; Πώς στο καλό μπορεί κανείς να γράψει για μια ψυχρή δολοφονία δύο παιδιών, που θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι φίλοι σου, συμμαθητές σου, να παίζατε μαζί μπάλα, να μοιραζόσασταν όνειρα για τη ζωή; Και τι γίνεται όταν αυτά τα δύο παιδιά ήταν αστυνομικοί;

Κατ' αρχάς θέλω να πω πως δε μ' αρέσουν τα κροκοδείλια δάκρυα και οι τυπικές αναλύσεις. Σιχαίνομαι τα ψεύτικα συλλυπητήρια των κομμάτων και τις "οργισμένες" φωνές των πολιτικών και των δημοσιογράφων. Απεχθάνομαι αυτούς που εκτιμούν την ανθρώπινη ζωή με οικονομικούς όρους. Τι και αν αμείβονται με 1.000 ευρώ; Μόνο οι χαμηλόμισθοι αξίζουν την προσοχή και τη λύπη μας; Αν, δηλαδή, έπαιρναν 3.000 ευρώ θα λέγαμε καλά να πάθουν; Κατά δεύτερον, οφείλω να ομολογήσω πως είμαι έντονα συναισθηματικός άνθρωπος. Δε θα κρύψω ότι...

Κρατικοδίαιτη Δημοκρατία


Του Οδυσσέα Θεοφάνη

Κάθε επιχειρηματίας γνωρίζει πως ο καλύτερος τρόπος για να εξοντώσει οικονομικά τον αντίπαλό του είναι να λάβει κρατικές επιδοτήσεις και προνόμια, ώστε να αποκτήσει το προβάδισμα στην αγορά, προσφέροντας αντίστοιχες ή χειρότερες υπηρεσίες σε πολύ χαμηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα να προτιμάται από τους καταναλωτές. Το ευτυχέστερο θα ήταν δε είτε να του παραχωρηθεί το μονοπώλιο σε έναν τομέα της αγοράς είτε τα κρατικά δωράκια να είναι τόσο μεγάλα ώστε οι ανταγωνιστές μην έχουν καμία δυνατότητα να τον πλήξουν.

Τα ίδια ισχύουν περίπου στην πολιτική αγορά. Τα κυρίαρχα κόμματα απολαμβάνουν προνομιακής μεταχείρισης, ώστε να διατηρήσουν την θέση τους στο πολιτικό σύστημα αποκλείοντας ολοσχερώς τους απ’ έξω. Τα ελληνικά κόμματα, όπως είναι αναμενόμενο, προβαίνουν σε αυτή την πρακτική κατά κόρον, λαμβάνοντας περίπου 50 εκ. Ευρώ το χρόνο συνολικά (το 2009, έτος διπλών εκλογών έλαβαν 69), οφείλοντας παράλληλα τεράστια ποσά στις τράπεζες παρέχοντας ως εγγύηση την κρατική χρηματοδότηση που ΘΑ λάβουν στο μέλλον. Το ΠΑΣΟΚ χρωστάει μόλις(sic) 115 εκ. ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ 6 εκ!

Καθόλου παραδόξως μάλιστα η διατήρηση του ύψους των συγκεκριμένων δαπανών είναι ένα από τα θέματα, στο οποίο...

1 Μαρτίου 2011

Ζήτω η "δημόσια" "δωρεάν" "παιδεία"




Του Κώστα Σερδάρη


Όλοι έχουμε κατά καιρούς γράψει και διαβάσει πολλά για την παιδεία, για το ελληνικό πανεπιστήμιο, το εθνικό πρόγραμμα διδασκαλίας και τα τοιαύτα. Παρά τις ιδεολογικές, πρακτικές και τις εν γένει διαφωνίες που είχαμε (και συνεχίζουμε να έχουμε) πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, θεωρώ πως πάνω κάτω όλοι συμφωνούμε στο εξής: η παιδεία και ειδικότερα η πανεπιστημιακή μόρφωση πρέπει να είναι προσιτή όχι μόνο σε όσους έχουν χρήματα να την αποκτήσουν -ή μάλλον να την αγοράσουν- αλλά στο σύνολο του λαού. Και αυτό για το λόγο ότι ο μόνος τρόπος για να εξανθρωπίσεις μια κοινωνία είναι να της προσφέρεις Παιδεία, η οποία πλην των άλλων κατακτάται και μέσω της μόρφωσης. Επειδή δε, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού μπορεί να έχει τα τυπικά προσόντα αλλά όχι την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσει, πρέπει να παρέμβει το κράτος, με την πρόνοια του οποίου τα άτομα αυτά θα μπορέσουν να αποκτήσουν πανεπιστημιακή μόρφωση. Και η μόρφωση αυτή πρέπει να είναι τέτοιου επιπέδου, ώστε να μπορούν αργότερα οι απόφοιτοι να βγουν και να διεκδικήσουν ισότιμα μία θέση στην αγορά εργασίας.


Το παραπάνω, λοιπόν, θα ήταν το ιδανικό. Αλλά και το δίκαιο. Ωστόσο, η άτιμη η πραγματικότητα για μια ακόμα φορά με διαψεύδει. Όλοι γνωρίζουμε τα τεράστια κενά που αντιμετωπίζει η τριτοβάθμια -και όχι μόνο, αλλά επιτρέψτε μου να αναφερθώ μόνο σε αυτήν- εκπαίδευση στην Ελλάδα. Από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς! Από την έλλειψη έως και ανυπαρξία...