Ο πολιτικός και ο διανοούμενος

Του Οδυσσέα Θεοφάνη

"Στην πραγματικότητα, αν ο πολιτικός φιλόσοφος βρίσκει ότι οι απόψεις του είναι πολύ δημοφιλείς, τότε έχει και τους περισσότερους λόγους να υποψιάζεται ότι απέτυχε στο καθήκον του. Την αξία του οφείλει να την αποδείξει επιμένοντας σε στοχασμούς τους οποίους η πλειοψηφία δεν επιθυμεί να λάβει υπόψη της και υπερασπιζόμενος αρχές που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν άβολες και δυσάρεστες".

Σύμφωνα με την παραπάνω θέση του Φρίντριχ Χάγιεκ, θα νόμιζε κανείς πως ο Στέφανος Μάνος ανήκει στην κατηγορία των διανοούμενων, διατυπώνοντας μονίμως και επιμόνως απόψεις που έρχονται σε αντίθεση με την συμβατική αντίληψη της ελληνικής κοινής γνώμης. Προειδοποιούσε χρόνια πριν το ξέσπασμα της κρίσης για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, ζητώντας συνεχώς αλλαγή πλεύσης ώστε να αναπτυχθεί η οικονομία και κατ’ επέκταση η ευημερία των πολιτών, να αποφευχθεί η χρεωκοπία και να πάψουν να αναλαμβάνουν οι αδύναμοι το οικονομικό βάρος της συντήρησης των προνομιών διάφορων ομάδων, όπως των ΔΕΚΑτζήδων, των κλειστών επαγγελμάτων και των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων. Ο Στέφανος Μάνος είναι πολιτικός κι έτσι η αντίθεσή του στο status quo είναι δύο φορές πιο θαρραλέα, Όταν ήταν υπουργός οικονομίας, εφάρμοσε έναν πρόγραμμα φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που έθεσε τις βάσεις για την μετέπειτα ανάπτυξη, αντιμετωπίζοντας τις τραγελαφικές αντιδράσεις συνδικαλιστών, λαϊκιστών πολιτικών και δημοσιογράφων που τους έτρεφε ο κρατικός κορβανάς. Απέφυγε να αποβάλλει την ευθύνη της ελληνικής κοινωνίας, αναζητώντας όπως πράττουν άλλοι, εχθρούς στις αγορές, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στους... Μασόνους

Τελικά, οι φαυλοκράτες πολιτικοί μας προτίμησαν να κλείσουν τα αυτιά τους και να συνεχίσουν αμέριμνοι το μονοπάτι που μας οδήγησε στην κατάρρευση. Η ελληνική κοινωνία, ευρισκόμενη σε αρκετά μεγάλο βαθμό σε άρνηση ως προς... 

...το μέγεθος και τα αίτια της κρίσης, δεν δέχεται με ευκολία ακόμη και σήμερα τις απόψεις του κ. Μάνου. Έτσι στην χθεσινή εκδήλωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, ξέσπασαν βουητά όταν διατύπωσε την περίφημη πια θέση του περί ανάγκης μείωσης των θέσεων των δημοσίων υπαλλήλων κατά τριακόσιες χιλιάδες, ως αναγκαία προϋπόθεση για να μειωθεί το έλλειμμα ( κι ύστερα) οι φόροι, με σκοπό την αποπληρωμή του χρέους και την ανάπτυξη. Μετά από λίγο η τάξη επικράτησε και μια όχι και τόσο μεγάλη μερίδα του ακροατηρίου τον χειροκρότησε θερμά.

Οι επόμενοι ομιλητές, αν και δεν ήταν πολιτικοί, οπότε θα ήταν αναμενόμενο από αυτούς να χαϊδέψουν τα αυτιά του ακροατηρίου, δεν αναφέρθηκαν ούτε μία φορά στην ανάγκη λήψης «αντιλαϊκών» μέτρων ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση της οικονομίας. Αντίθετα εστίασαν, όπως ο κ. Βαρουφάκης, σε ευρωπαϊκά ζητήματα θεωρώντας μάταιη την όποια προσπάθεια από την ελληνική κοινωνία, εφόσον δεν ακολουθηθεί κευνσιανή νομισματική πολιτική από την ΕΕ. Κι εδώ εντοπίζεται η αντίφαση: ο κ. Μάνος αν και πολιτικός φέρεται ως έντιμος διανοούμενος, που δεν τον ενδιαφέρει η κοινή γνώμη και κριτικάρει τα κακώς κείμενα, ανεξάρτητα από το κόστος στην πολιτική του καριέρα, διατηρώντας έτσι την ακεραιότητά του. Αντίθετα ο κ. Βαρουφάκης, ο οποίος δεν φαίνεται να προβληματίζεται που οι θέσεις του είναι τόσο δημοφιλείς, στα περισσότερα άρθρα του δεν προτείνει ποτέ λύσεις που μπορεί να πάρει η Ελλάδα μόνη της, ούτε θέτει την ελληνική κοινωνία προ των ευθυνών της για την σπατάλη, την αναξιοκρατία και την διαφθορά τόσων χρόνων, δείχνοντάς της την αλήθεια.

Έτσι, δεν προτείνει λύσεις δυσάρεστες, αρνούμενος κατ΄αυτόν τον τρόπο να απαντήσει σε ερωτήματα όπως γιατί κάποιος μη παραγωγικός δημ. υπ. να αμείβεται με διπλάσιο μισθό απ’ ότι ένας του ιδιωτικού τομέα(την ώρα μάλιστα που η ανεργία έχει φτάσει στο 15%), γιατί δεν πρέπει να απελευθερωθούν οι αγορές, για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, μείωση των περιττών δαπανών, ευέλικτες σχέσεις εργασίας ως μέσο μείωσης της ανεργίας, αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας κλπ. Αρκείται να δείχνει την Ευρώπη ως μόνη υπεύθυνη για την σωτηρία όλων αλλά και για την δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο Ευρωπαϊκός Νότος.

Οι μόνες μεταρρυθμίσεις που προκρίνει είναι αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και ορθότητας κινούμενες στο πνεύμα της συμμετοχικής οικονομίας, της περαιτέρω αύξησης των κρατικών δαπανών ως μέσο ανάπτυξης, της μείωσης της φορολογίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με παράλληλη αύξηση στις μεγάλες που φτάνει εώς και 40%. Διεκδικεί αποκλειστικά για τον εαυτό του την εγκυρότητα της γνώσης περί των οικονομικών, παρ’ όλο που οι προτάσεις του κ. Μάνου, τις οποίες επέκρινε ως ξεπερασμένες, κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με αυτές του νομπελίστα οικονομολόγου Χριστόφορου Πισσαρίδη και στις περιπτώσεις που εφαρμόστηκαν, οδήγησαν χώρες πάμφτωχες στην ευημερία μέσα σε κάποια χρόνια, όπως οι ασιατικές και οι βαλτικές τίγρεις ή η Σλοβακία.

Σίγουρα ο κ. Βαρουφάκης είναι καλύτερος ρήτορας από τον κ. Μάνο, κι ο λόγος του γλαφυρός. Σίγουρα οι απόψεις του φαίνονται ελκυστικότερες, μιας και δεν μας σοκάρουν, ούτε μας ξεβολεύουν. Τέτοιες απόψεις ακούγαμε για χρόνια, από πολιτικούς και, δυστυχώς, από διανοούμενους, καταλήγοντας στη σημερινή κρίση. Άτομα σαν τον Στέφανο Μάνο τέθηκαν στο περιθώριο με την ταμπέλα του "νεοφιλελεύθερου", αποκλειόμενοι έτσι από οποιαδήποτε δυνατότητα εγκυρότητας των λεγομένων τους. Μήπως είναι καιρός να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψη μας τις ενοχλητικές φωνές που βάζαμε στο mute, να πάρουμε μέτρα απαραίτητα, κι αρκετά από αυτά διορθώνουν αδικίες δεκαετιών, ώστε να βγούμε από την κρίση;