Θύματα νοθευμένης υποκρισίας

Του Οδυσσέα Θεοφάνη
 

Ο επόμενος μήνας στην Αμερική, είναι μήνας εκλογών και δημοψηφισμάτων Πέρα από τις εκλογές για τη Γερουσία, κρίσιμες για την συνέχεια των μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης Ομπάμα, οι πολίτες της ηλιόλουστης Καλιφόρνιας καλούνται να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της νομιμοποίησης της καλλιέργειας, κατοχής και κατανάλωσης για προσωπική χρήση της μαριχουάνας. Και ως γνωστόν, οι πολιτικές αλλαγές που ξεκινάνε από την Καλιφόρνια, εδραιώνονται σταδιακά παντού.

Στο ζήτημα της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών, παρά τα θετικά αποτελέσματα της ανεκτικής πολιτικής σε Ολλανδία και Πορτογαλία, μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης. Αυτό κατά τη γνώμη μου οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες, ο πρώτος αφορά τη συμπεριφορά των χρηστών και ο δεύτερος με το πως αντιμετωπίζονται από την κοινωνία και το κράτος.

Ο πρώτος λόγος, λοιπόν, αφορά στην εύκολη προσβασιμότητα στις απαγορευμένες ουσίες, ειδικά στις μαλακές. Παρ' ότι απαγορευμένο, ας μη γελιόμαστε, είναι πολύ εύκολο για κάποιον να προμηθευτεί μαύρο μέσω γνωστών μη διατρέχοντας κανέναν κίνδυνο να τον “τσιμπήσει” η αστυνομία, αρκεί να... 

...φερθεί φρόνιμα και συνετά, επιλέγοντας τον κατάλληλο χώρο για να ανάψει τσιγάρο. Όντας, λοιπόν, τόσο εύκολη η πρόσβαση και η κατανάλωση μαλακών ψυχοτρόπων ουσιών, οι χρήστες δεν προσπαθούν να αλλάξουν το νομικό καθεστώς, πράγμα που θα γινόταν σε περίπτωση πλήρους, καθολικής και τελικά εφαρμοζόμενης απαγόρευσης, όπως αντίστοιχα συνέβη με την ποτοαπαγόρευση στην Αμερική. Ένα καθεστώς τόσο αντίθετο προς τη φύση του ανθρώπου ήταν λογικό να μην αντέξει για πολλά χρόνια. Το μόνο που έμεινε ήταν το μάθημα για τα αποτελέσματα των πατερναλιστικών πολιτικών και η μαφία, η οποία γιγαντώθηκε, τροφοδοτούμενη από τα αυξανόμενα κέρδη που οφείλονταν στις παράνομες συναλλαγές, όπως συμβαίνει αντίστοιχα με τη μαφία και τα κυκλώματα που ελέγχουν τη διακίνηση των ναρκωτικών. 

Είναι θετικό πάντως, που η νοοτροπία φαίνεται να αλλάζει σταδιακά, τουλάχιστον ως προς τα μαλακά ναρκωτικά, ακόμα και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, αφού όπως αρκετοί ξέρετε ήδη, ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει σε παλιότερη συνέντευξή του ότι είναι υπέρ της αποποινικοποίησης της των ελαφριών ναρκωτικών. Το φιλελεύθερο επιχείρημα φαίνεται να κερδίζει έδαφος εις βάρος των υποκριτικών κραυγών συντηρητικών κύκλων που ωθούν τους καπνιστές μαριχουάνας στη μαύρη αγορά.

Ένας ακόμη παράγων, που δεν ευνοεί την αλλαγή, έγκειται στην αδυναμία των χρηστών να πιέσουν θεσμικά και να ευαισθητοποιήσουν κοινωνικά λόγω του εθισμού τους, ο οποίος απορροφά όλη τους την ενέργεια προς επίτευξη της αναγκαίας και αναγκαστικής “απόλαυσης”, των ελλιπών πόρων που κατέχουν και της περιθωριοποίησής τους, με αποτέλεσμα οι όποιες αλλαγές να είναι δυνατόν να προέλθουν είτε από τη δράση πρώην ναρκομανών είτε από άλλους φορείς, όχι πάντως από τους άμεσα εμπλεκομένους. Αναμενόμενο είναι λοιπόν, η φωνή τους να μην ακούγεται, παρά μόνο για να ζητιανέψουν και να αγοράσουν τη δόση τους, σαν να επρόκειτο για σκιές. 

Ο δεύτερος, ίσως σημαντικότερος λόγος, εντοπίζεται στην ακραία κατασταλτική πολιτική του κράτους απέναντι στους τοξικομανείς, επίσημη ή ανεπίσημη, και τα όργανά του, τα οποία, εκμεταλλευόμενα την αδυναμία των χρηστών να προστατευθούν, αυθαιρετούν κατ' επανάληψη, χωρίς επιπτώσεις. Παρ' ότι τα εμπειρικά δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, αναδεικνύουν ότι η λύση της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών ουσιών( μέσα από προγράμματα αποθεραπείας του, θεωρούμενου ως ασθενή, χρήστη, άρση της παρανομίας της χρήσης ναρκωτικών ουσιών με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορεί νοθευμένες και πανάκριβες, ώστε να μην τσακίζουν υλικά, σωματικά και πνευματικά τον ναρκομανή, αφαιρώντας του παράλληλα και τα κίνητρα για να διαπράττει μικροκλοπές κλπ), είναι επωφελέστερη για τον χρήστη και την κοινωνία, οι συντηρητικές αντιλήψεις επί του θέματος κυριαρχούν, είτε από προκατάληψη είτε για υποκριτικούς ηθικοφανείς λόγους, δεν έχει μεγάλη διαφορά εξ άλλου. Ο χρήστης αντιμετωπίζεται ως εγκληματίας, που του αξίζει να πάθει ό,τι παθαίνει, όχι ως άτομο που έχει ανάγκη από βοήθεια, προστασία και σεβασμό.

Ό,τι ισχύει παντού, ισχύει δυστυχώς κι εδώ. Μέχρι να αλλάξει η κρατική πολιτική απέναντι σε αυτό το ευαίσθητο θέμα, τα θαύματα θα είναι πάλι οι αδύναμοι, τα πρεζόνια της 3ης Σεπτεμβρίου που πεθαίνουν από νοθευμένη ηρωίνη ή υπερβολική δόση και τα κοντινά τους πρόσωπα. 

Θα κλείσω με ένα μέρος της σχετικά πρόσφατης ομιλίας του πρωθυπουργού στο Κέντρο Πρόληψης της χρήσης των Εξαρτησιογόνων Ουσιών, στο Ίλιον, με το οποίο δεν θα μπορούσα να διαφωνήσω σε τίποτα.

"Θυμίζω επίσης και μια βασική αντίληψη, που προσωπικά έχω εκφράσει εδώ και χρόνια: άλλο ο χρήστης, άλλο η εμπορία ναρκωτικών. Ο πρώτος, ο χρήστης, ιδιαίτερα εάν είναι εθισμένος σε σκληρά ναρκωτικά, χρειάζεται βοήθεια, χρειάζεται προστασία, χρειάζεται είτε προγράμματα υποκατάστασης, είτε αποτοξίνωσης. Δεν ποινικοποιούμε τον χρήστη, θέλουμε να του συμπαρασταθούμε και να χτυπήσουμε τα κυκλώματα της παραοικονομίας, της εμπορίας των ναρκωτικών".

Πέρα από τα λόγια, αναμένουμε και έργα.