Σελίδες

3 Μαρτίου 2011

Θλιβερά αδρανείς

Του Παναγιώτη Τσιάλα

Πέρασαν μέσα από την είσοδο της δίφυλλης πόρτας και διέσχισαν με σβελτάδα το διάδρομο της αίθουσας, ώσπου τελικά πήραν στερεότυπα τη θέση τους πίσω από το πανεπιστημιακό έδρανο. Υπήρχε μια ζωντάνια στις κινήσεις τους. Δεν έμοιαζαν με ξόδι νεκρώσιμης ακολουθίας, παρ’ όλο που αγωνίζονταν να εκπέμψουν (ανύπαρκτη) πένθιμη διάθεση. Από πλευράς συνθέσεως, εκπροσωπούσαν όλο το φάσμα των δυνατών κατηγοριών: δύο άνδρες και μία γυναίκα, ένας νεότερος ειδικός επιστήμονας, μία μέσης ηλικίας λέκτορας και ένας κάπως πιο παλιός αναπληρωτής καθηγητής. Μας καλωσόρισαν ευγενικά στο νέο εξάμηνο και παρατάχθηκαν οργανωμένα, ο ένας δίπλα στον άλλον, όπως ακριβώς στοιχίζεται μια αστυνομική διμοιρία που προετοιμάζεται να αποκρούσει μιαν επικείμενη επίθεση φανατισμένων διαδηλωτών. Και ύστερα ελάλησαν… 


«Λόγοι οικονομικής δυσπραγίας επιβάλλουν να μπει μαχαίρι στα φοιτητικά σας συγγράμματα. Διαφωνούμε με το μέτρο, όμως καλούμαστε να το εφαρμόσουμε, μιας και πρόκειται περί νόμου». Και με αυτήν την αποστροφή, η οποία παρέπεμπε στο λατινικό αφορισμό dura lex sed lex, οι καθηγητές κάλεσαν τους φοιτητές τους να συμβιβαστούν με τη σκληρή πραγματικότητα και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.  Στο εξής για κάθε μάθημα ο φοιτητής θα δικαιούται ένα μόνο σύγγραμμα. Ορθότερα: θα δικαιούται ένα μόνο βιβλίο, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί με απόλυτη βεβαιότητα ότι, ακόμα κι αν σε ένα μάθημα το σύγγραμμα είναι δίτομο, ο φοιτητής θα  μπορεί να διαλέξει και να λάβει τον ένα μόνο τόμο. Συνοδευτικά βοηθήματα, κείμενα κλασικών αρχαίων συγγραφέων, κώδικες, παρτιτούρες, χάρτες, λεξικά και τα τοιαύτα, θα μπορούν να χορηγηθούν στους φοιτητές μόνο με ειδική αιτιολογία, με την οποία θα διαπιστώνεται η απόλυτη αναγκαιότητά τους για το διδακτικό έργο. Για τα υπόλοιπα ο φοιτητής καλείται να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, αλλά μόνο μέχρις ότου θεσπιστεί και επίσημα ο πρωτοποριακός και αμιγώς ακαδημαϊκός θεσμός των άτοκων φοιτητικών δανείων, χάρις στα οποία οι φοιτητές θα μπορούν επιτέλους να δανείζονται χρήματα από την Τράπεζα για την αγορά του δεύτερου τόμου, χωρίς να είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν τόκο...

Και όλα αυτά γιατί; Μα ασφαλώς επειδή το Υπουργείο Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης αποφάσισε να εκδώσει (εν τω μέσω της εξεταστικής περιόδου) εγκύκλιο, με την οποία η Υπουργός αναλαμβάνει να επιτελέσει το ρόλο του άτεγκτου λογιστή. Η οικονομική κρίση, αφού κατάργησε από τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες σχεδόν κάθε συνδρομή σε ξένα επιστημονικά περιοδικά, επιβάλλει τώρα νέες «λύσεις» νυστέρι υπεραμέσου αποδόσεως και στο χώρο των φοιτητικών συγγραμμάτων. Είναι πλέον γνωστό ότι οι εισπρακτικές μονομανίες της κυβέρνησης δεν ορρωδούν μπροστά στο ενδεχόμενο να μείνουν πολλοί φοιτητές χωρίς βιβλία (είναι άλλωστε υπέρογκο το κόστος των επιστημονικών συγγραμμάτων), ενώ έχει χαθεί προ πολλού η αίσθηση προτεραιότητας στις επιλογές του οικονομικού επιτελείου. Με απλά λόγια, το νέο μέτρο, εφόσον εφαρμοστεί, θα αποτελέσει για το μέσο φοιτητή ό, τι ο γνωστός μετεωρίτης για τους δεινοσαύρους.

Και οι καθηγητές μας; Τι έχουν να πουν για όλα αυτά οι καθηγητές μας και λειτουργοί του δημόσιου Πανεπιστημίου; Θα σας μιλήσω, λοιπόν, για τους συγκεκριμένους τρεις διδάσκοντες, μιας και με αυτούς ξεκίνησα την αφήγησή μου. Οι συγκεκριμένοι τρεις αποφάσισαν να επιδοθούν στην αλχημεία και να διαμορφώσουν μια σύγχρονη ακαδημαϊκή πατέντα, δυνάμει της οποίας το μάθημα θα μπορεί να παρουσιαστεί και να εξεταστεί χωρίς βιβλίο, βασισμένο μόνο σε σημειώσεις και σκόρπιες αναρτήσεις στο διαδίκτυο. Σεβαστό – επιθυμούν να μας βοηθήσουν. Πλην όμως, η ακαδημαϊκή διδασκαλία πανεπιστημιακού επιπέδου δεν είναι δυνατόν να προαχθεί με εμβαλωματικές λύσεις εκ των ενόντων και με τσιφτολεβέντικες νεοελληνικές ευρεσιτεχνίες. Με τέτοιες πρακτικές απλώς επιβραδύνεται ο ενταφιασμός του ακαδημαϊκού έργου – δεν αντιμετωπίζεται επί της ουσίας το πρόβλημα.

Κι όμως, οι ίδιοι φρονούσαν ότι έχουν πράξει τα δέοντα. Μάλιστα, σε κάθε οργισμένη φοιτητική διαμαρτυρία - ξέσπασε ένας ορυμαγδός από τέτοιες στο κατάμεστο αμφιθέατρο- οι καθηγητές υπεραμύνονταν της αγωνιστικής τους στάσης, υποστηρίζοντας ότι έκαναν ό, τι μπορούσαν, ήτοι μια διαπρύσια (σιγά!) παράσταση διαμαρτυρίας στο κτήριο του Αμαρουσίου…. Κάπως έτσι, κατέληξαν στο να μας αναγγείλουν την προκαταβολική τους παραίτηση από έναν αγώνα, χωρίς προοπτικές νίκης, προειδοποιώντας και εμάς για την ματαιότητα κάθε περαιτέρω κλιμάκωσης. Πρόκειται για προχωρημένο σεμινάριο πανεπιστημιακού ριψασπιδισμού, για να μην πω δουλοπρέπειας…


 Μην με παρεξηγήσετε. Δεν ανήκω στα πρόσωπα που αρέσκονται στην αγωνιστολογία. Αδυνατώ όμως να καταλάβω πώς είναι δυνατόν το Υπουργείο Παιδείας να λαμβάνει ένα τόσο ανάλγητο μέτρο και οι καθηγητές να επιχειρούν να μας χρυσώσουν το χάπι, παριστάνοντας συγχρόνως τους τεθλιμμένους συγγενείς. Τρεις δημόσιοι λειτουργοί της ακαδημαϊκής κοινότητας πληροφορούνται ότι οι φοιτητές τους δεν θα έχουν στο εξής διδακτικά βιβλία για το επιστημονικό τους αντικείμενο και, αντί να φέρουν τα πάνω-κάτω για να αλλάξουν την αδυσώπητη Υπουργική απόφαση, απευθύνονται στο ακροατήριο σε τόνο πένθιμο και μοιραίο, αναμασώντας λόγους μεταπρατικής κενολογίας που στάζουν αλληλεγγύη και προκαλούν ανασχεμένα χασμουρητά. Σα φθαρμένη γέρικη μπάλα που την πετάνε κουρασμένοι και απρόθυμοι παίκτες, περνούσε από τον έναν στον άλλο το γνωστό χιλιοακουσμένο μοτίβο: «Δυστυχώς παιδιά δεν μπορούμε εμείς να κάνουμε τίποτα. Άκρως δυσάρεστον και ειλικρινά λυπούμαστε αλλά δεν είναι στη δική μας ευθύνη». 

Ε λοιπόν κύριοι καθηγητές ούτε πράξατε ούτε πράττετε τα δέοντα. Αναπέμπετε ύμνους στην ακαδημαϊκή σας ελευθερία, όμως τώρα που καλείστε να την υπερασπιστείτε τηρείτε εκκωφαντική σιωπή έκπαγλης γυμνότητας. Πώς είναι δυνατόν να θεωρούν πειστικά τα επιχειρήματά τους; Ποιοί ακριβώς είναι οι περιφανείς αγώνες, για τους οποίους εκφράζουν ευθαρσώς την ικανοποίησή τους; Ως μέλος εκείνου του ακροατηρίου έχασα πάσα ιδέα για τους ανθρώπους που επωμίζονται το καθήκον της εκπαιδευτικής ανατροφής μου. Πρόθυμοι να (περι)φέρουν τη μαρκίζα του ακαδημαϊκού διδασκάλου σε κάθε ευκαιρία που τους παρουσιάζεται, πλην όμως επιλήσμονες του ιερού τους καθήκοντος  στις δύσκολες στιγμές που οι φοιτητές και το Πανεπιστήμιο τους έχουν ανάγκη. 

Ξέρετε τι θυμάμαι εγώ; Θυμάμαι πως, όταν πριν μερικές εβδομάδες ένα άδειο, μη χρησιμοποιούμενο κτήριο της Νομικής καταλήφθηκε από διαμαρτυρόμενους ταλαίπωρους μετανάστες, οι καθηγητές της Νομικής αποφάσισαν ομόψυχα να διακόψουν για μια εβδομάδα τη διδασκαλία τους, απουσιάζοντας σύσσωμοι από τις –κατά τα άλλα- ορθάνοιχτες αίθουσες της Νομικής, μέσα στις οποίες τους περίμεναν εναγωνίως οι φοιτητές τους για τα κρίσιμα τελευταία μαθήματα πριν την έναρξη της εξεταστικής. Κι όμως τήρησαν όλοι τους την ομόφωνη απόφαση με θρησκευτική ευλάβεια. Βλέπεις εκεί άξιζε φαίνεται τον κόπο… Τώρα όμως, θεωρούν ότι με μια απλή παράσταση διαμαρτυρίας εξάντλησαν όλα τα διαθέσιμα μέσα πίεσης προς την κυβέρνηση και επομένως μπορούν να αποσυρθούν στη νήσο των μακάρων με καθησυχασμένη την ακαδημαϊκή τους συνείδηση, μιας και τήρησαν απέναντι στην κυβέρνηση όλους τους καλούς τρόπους του ευπατρίδη παλιάς σχολής.

Η τρόικα των καθηγητών εγκατέλειψε την αίθουσα με ανθυπομειδιάματα και τιτιβίσματα, όπως άλλωστε αρμόζει σε κάθε άνθρωπο που ειλικρινά συμμερίζεται την αγωνία ενός έμφοβου φοιτητικού ακροατηρίου που μόλις πριν από λίγο λύγισε. Ώρες ώρες αναρωτιέμαι: για πόσο καιρό ακόμα μπορεί ο μεγάλος όγκος της πανεπιστημιακής κοινότητας να καθεύδει και να σιωπά; Η όξυνση της απορίας είναι ευθέως ανάλογη με την κλιμάκωση της κυβερνητικής επίθεσης στα ζωτικά και δομικά στοιχεία του Πανεπιστημίου. Εάν η κοινότητα των καθηγητών δεν αφυπνιστεί εγκαίρως, τότε πολύ φοβάμαι ότι μόνο ένα θαύμα είναι ικανό να λυτρώσει το Δημόσιο Πανεπιστήμιο από τη φθίνουσα πορεία των τελευταίων ετών. Αλλά για να γίνει το θαύμα, χρειάζεται τουλάχιστον ένας κόκκος πίστης. Τον έχουμε;

7 σχόλια:

  1. Να κόψουμε λοιπόν λεφτά από την παιδεία.

    Και εγώ που νόμιζα ότι το Μνημόνιο έβαζε τάξη στα δημοσιονομικά μας χάριν της νέας γενιάς...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και μόνο για την αποστροφή για το λοκ άουτ με τους μετανάστες, πολλά μπράβο γι' αυτό το κείμενο.
    Νομίζω πάντως πως μένει πλέον να αφυπνιστεί η φοιτητική κοινότητα. Γιατί όταν από ένα δίτομο έργο δικαιούσαι μόνο τον ένα τόμο, η τριτοβάθμια εκπαίδευση γίνεται ακαδημαϊκή καρικατούρα και εμείς έχουμε χάσει εντελώς την αξιοπρέπειά μας, είμαστε κάτι λίγο παραπάνω από επαίτες.
    Η Σαριπόλων άνοιξε και πάλι. Ας τους θυμήσουμε τις μέρες του 2006...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Παραδόξως, δεν περιμένα να μην αντιδράσουν οι καθηγητές, καθώς από την κρατική δαπάνη έχουν ένα αξιόλογο εισόδημα που αντισταθμίζει τις χαμηλές αμοιβές τους. Ίσως βέβαια να πιστεύουν ότι θα πληρώνουμε γι' αυτά και δεν θα τα βγάζουμε φωτοτυπίες, οπότε το παίρνω πίσω.

    Απ' την άλλη δεν είμαι σίγουρος ότι χρειάζεται απαραίτητα να μοιράζονται δωρεάν τα βιβλία στους φοιτητές, εφόσον βρούμε ένα μέσο λιγότερο κοστοβόρο που να πετυχαίνει τον σκοπό μας. Αν οι καθηγητές υποχρεώνονταν να παρέχουν σημειώσεις ή να τις αναρτούν στο ίντερνετ, θα ήταν πολύ καλύτερα τα πράγματα καθώς και η ύλη θα έπαυε να είναι τόσο "ακαδημαϊκή"(με την κακή έννοια) δηλαδή δεν θα αναλωνόμασταν σε τόσες λεπτομέρειες, αλλά θα επικεντρώνονταν στα ουσιώδη και η δουλειά θα γινόταν χωρίς τα βιβλία. Όπως συμβαίνει δηλαδή στην Γαλλία, όπου δεν μοιράζονται.

    Πάντως, τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά καθώς οι φωτοτυπίες είναι αρκετά φτηνές οπότε το πολύ να υπάρχει ένα κόστος max 300 ευρώ τον χρόνο που δεν είναι "ασήκωτο", όπως θα ήταν αν αγοράζαμε τα βιβλία.

    Όσο για τους λοιπούς χαρακτηρισμούς των καθηγητών συμφωνώ σχεδόν απόλυτα.

    "Και εγώ που νόμιζα ότι το Μνημόνιο έβαζε τάξη στα δημοσιονομικά μας χάριν της νέας γενιάς... "

    Αυτό μάλλον είναι Τσακυράκεια αυταπάτη. Στηρίζουμε το Μνημόνιο επειδή νομίζουμε ότι προβλέπει αυτά που θεωρούμε δίκαια αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εξαιρετικό κείμενο σκακιστή! Αν δε κάνουμε τώρα κάτι πότε;

    Σ.Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ένα λεπτό...
    Τι ήθελες να πουν δηλαδή; Ήθελες να χρησιμοποιήσουν τη θεσμική τους θέση ως διδάσκοντες, για να παροτρύνουν τους φοιτητές σε πολιτικές πράξεις αντίθετες στην πολιτική της κυβέρνησης, να μας πουν να κάνουμε καταλήψεις και ότι θα είναι και αυτοί μαζί μας; Αυτό θα ήταν το δημοκρατικό; Την ίδια στιγμή που τυχαίνει να κερδίζουν τεράστια ποσά από το μέτρο που καταργείται; Αυτή είναι η αξιοπρέπεια που έχεις στο μυαλό σου;
    Σε μία κατ' ιδίαν συζήτηση ίσως είναι λογικό να πουν ότι δεν τους αρέσει το μέτρο και ότι θα αντισταθούν, αλλά να το πουν αυτό μέσα στο αμφιθέατρο για μένα θα ήταν απαράδεκτο...

    Προφανώς δε λέω ότι δεν πρέπει να έχουν το δικαίωμα να το κάνουν, αλλά εγώ θα το έκρινα αντιστοίχως...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μπορούν να μας προτρέψουν να χρησιμοποιούμε τα τρία αντίτυπα της βιβλιοθήκης μεταξύ 9.00 το πρωί και 17.00 το απόγευμα, που είναι και το συνηθισμένο ωράριο των βιβλιοθηκών.

    Στη συνέχεια μπορούν να εξακολουθήσουν να παριστάνουν τους καθηγητές, όσο εμείς θα παριστάνουμε τους φοιτητές. Αυτό θα σήμαινε αξιοπρέπεια.

    Όσο για τα τεράστια ποσά, αυτά τα κερδίζουν από αλλο επάγγελμα...

    Το παράνομες πράξεις το έβγαλες εσύ, όχι εγώ. Κι επίσης το να μην εμφανίζεσαι στη Σχολή διαμαρτυρόμενος για την κατάληψη ενός κτηρίου από μετανάστες, αυτό είναι παράνομη πράξη, εφόσον δεν έχει προηγηθεί νόμιμη απόφαση του αρμόδιου οργάνου (εκείνη τη δευτέρα δεν είχε ακόμα βγει τέτοια απόφαση, ενώ μετά την Τετάρτη ανακοινώθηκε ότι η Σχολή ανοίγει και όμως δεν εδέησαν να εμφανιστούν...)

    Εντελώς ανυπόληπτη η στάση τους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ωραίο κείμενο!

    @Κεφαλάς: μάλλον παραγνωρίζεις το ρόλο του καθηγητή και συγχέεις την έννοια της δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι ένας καθηγητής του δικαίου δεν μπορεί να αντιταχθεί σε ένα μέτρο που παραβιάζει το αρ.16 στην ουσία του και έχει κατάφωρα κοινωνικά άδικο και αντιακαδημαϊκό χαρακτήρα. Ο τύπος καθηγητή που έχεις στο μυαλό σου απ' ότι φαίνεται είναι ο αυλοκόλακας των κρατούντων..

    Τρικυμία εν κρανίω..

    JERONIMO

    ΑπάντησηΔιαγραφή