Δεν το ήξερα πως στο Κάιρο κάνει τόσο κρύο

Του Δώρου Γεωργίου

Άνεμος εξεγερτικός φυσάει σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της Γης. Από μεγαλειώδεις επαναστάσεις που καταπνίγονται από αιμοσταγή καθεστώτα μέχρι μικρές ανταρσίες συνείδησης, όχι λιγότερο σημαντικές από τις πρώτες. Το 2011 φαίνεται ως τώρα να είναι η πιο σαρωτική χρονιά της πρόσφατης ιστορίας, μοιάζει κάπως με το 1989, όταν κατέρρευσε η κομμουνιστική Ανατολή. Οι λαοί ξεσηκώνονται και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως ένα αόρατο νήμα συνδέει όλες αυτές μικρότερες ή μεγαλύτερες «αταξίες» και αυτό δεν είναι άλλο από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Αν θέλουμε να φανούμε πιο ρεαλιστές, μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για μια σειρά καλών ειδήσεων, ειδήσεων που προκαλούν ευχαρίστηση, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ τους. Ίσως η μοναδική τους σύνδεση να είναι ακριβώς η προαιώνια πάλη μεταξύ εξουσιαστών και εξουσιαζομένων, πάλη η οποία δε σταματάει ποτέ, απλά αλλάζει μορφές και περιεχόμενο, και θα συνεχίσει να υπάρχει όσο υπάρχουν εξουσιαστικές δομές στον κόσμο που ζούμε. Στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, άνθρωποι οι οποίοι δε σηκώνουν το χέρι τους για να μιλήσουν, αλλά παίρνουν το λόγο από μόνοι τους. Είναι η δική μας σειρά. Τώρα μιλάμε εμείς.

Τρίπολη, Λιβύη. Εκατοντάδες είναι πλέον οι νεκροί. Ο συνταγματάρχης Καντάφι είναι στην εξουσία εδώ και πάνω από 40 χρόνια, έχοντας σπάσει πολλά ρεκόρ αυτής της κατηγορίας. Για να διατηρηθεί στην εξουσία, την οποία σκοπεύει να μεταβιβάσει κληρονομικώ δικαίω...

...στο δεύτερο γιο του, όπως ακριβώς συμβαίνει στις απόλυτες μοναρχίες, δε δίστασε να στείλει ακόμα και πολεμικά αεροπλάνα να βομβαρδίσουν τον επαναστατημένο λαό! Δύο πιλότοι αρνήθηκαν να εκτελέσουν αυτές τις φριχτές εντολές και προσγειώθηκαν στη Μάλτα όπου και ζήτησαν πολιτικό άσυλο. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται. Σε αυτή την πετρελαιοπαραγωγό χώρα των 7 εκατομμυρίων κατοίκων, δε συναντά κανείς την απόλυτη φτώχεια και εξαθλίωση που βλέπουν στην Αίγυπτο οι δυτικοί τουρίστες. Επιβεβαιώνεται έτσι για ακόμα μια φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, πως δεν είναι οι πεινασμένοι αυτοί που εξεγείρονται, οι οποίοι το μόνο που ζητάνε είναι ένα καρβέλι ψωμί, αλλά οι χορτάτοι, γιατί αυτοί είναι οι μόνοι που μπορούν να αντιληφθούν την αξία της ελευθερίας και να την απαιτήσουν. Και στην Αίγυπτο, άλλωστε, όπως και στην Τυνησία, ήταν τα μορφωμένα παιδιά των μεσαίων τάξεων κυρίως που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Η μεσαία τάξη: πολύ πλούσια για να εξαγοραστεί, όπως οι φτωχοί, πολύ φτωχή για να σιωπήσει, όπως η ελίτ, που σιωπά γιατί αυτή ζει στο δικό της χρυσό κλουβί, χωρίς να νοιάζεται τι γίνεται έξω από αυτό.  

Μάντισον, Ηνωμένες Πολιτείες. Ο κυβερνήτης του Ουισκόνσιν θέλει να κόψει τα επιδόματα των πολιτειακών υπαλλήλων και να καταργήσει τις συλλογικές συμβάσεις. Στην έδρα της Πολιτείας Μάντισον 80.000 άνθρωποι διαδήλωσαν την περασμένη Παρασκευή. Το πλακάτ ενός διαδηλωτή έγραφε: «Δεν ήξερα ότι στο Κάιρο κάνει τόσο κρύο», σαφής αναφορά στα γεγονότα της Αιγύπτου, όπου όμως οι πολίτες ξεσηκώθηκαν εναντίον ενός δικτάτορα. Σε μια χώρα όπου η συμμετοχή στις εκλογές είναι ελάχιστη – τι να κάνει κι αυτή άλλωστε; - ο λαός βιώνει την δημοκρατία ως δικτατορία. Δείχνει να αντιλαμβάνεται πως σταδιακά, με κάποιο τρόπο, η εξουσία απομακρύνθηκε από το λαό, έπαυσε να ασκείται υπέρ αυτού και έγινε τύποις μόνο δημοκρατική. Το δημοκρατικό επίχρισμα των εκλογών δεν φτάνει πια για να δικαιολογήσει μέτρα τα οποία έχουν ως μόνιμο στόχο τα φτωχά και τα μεσαία στρώματα και ποτέ το εύπορο κομμάτι της κοινωνίας. Πώς γίνεται, παρόλο που ισχύει η αρχή της πλειοψηφίας, να ‘ναι η πλειοψηφία αυτή που επωμίζεται πάντοτε τα βάρη; Μπορούμε να το αποδώσουμε σε κάποιες μαζοχιστικές τάσεις της κοινωνίας ή στο γεγονός ότι η δημοκρατική διαδικασία αντί να είναι ιμάντας διαβίβασης εντολών των από κάτω στους από πάνω έχει καταντήσει να είναι ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή μηχανισμός επιβολής στους από κάτω από τους από πάνω προειλημμένων αποφάσεων, οι οποίες πάρθηκαν ερήμην του λαού;

Αθήνα, Ελλάδα. Η εξέγερση των μεταναστών – απεργών πείνας διαχέεται στο δημοτικό συμβούλιο. Η απόβαση μη επαγγελματιών στο στίβο της πολιτικής μπορεί να έχει και παρενέργειες. Ο δήμαρχος, ρεαλιστής και υπεύθυνος, θέλει να περάσει από το συμβούλιο ένα ψήφισμα το οποίο θα καλεί τους μετανάστες να σταματήσουν την απεργία πείνας. Στη συνεδρίαση παρεμβαίνουν και εκπρόσωποι των ίδιων των απεργών πείνας, οι οποίοι μόλις που προλαβαίνουν να πουν δύο φράσεις πριν λιποθυμήσουν. Μια από τις σπάνιες φορές που η πολιτική ασκείται σε άμεση επαφή με την πραγματικότητα και όχι μακριά από αυτήν. Αυτό φαίνεται να επηρεάζει έξι συμβούλους της πλειοψηφίας, οι οποίοι δεν ψηφίζουν το ψήφισμα. Τρεις από αυτούς είναι και αντιδήμαρχοι και αμέσως μετά παραιτούνται. Έχω πει πολλά για όσους στήριξαν εξ αριστερών το συγκεκριμένο εγχείρημα (εννοώ τον Καμίνη) αλλά το σωστό πρέπει να λέγεται: απέδειξαν πως όταν έλεγαν «στηρίζουμε κριτικά», αυτό το «κριτικά» δεν ήταν μόνο για το περιτύλιγμα, δεν ήταν απλά μια πρόφαση για να δικαιολογήσουν αμφιλεγόμενες πολιτικές επιλογές, αλλά ήταν ένα «κριτικά» σπάνια ουσιαστικό και ειλικρινές. Και για τη στάση τους αυτή, τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. Οι λιπόθυμοι μετανάστες, εν αγνοία τους, έχουν πετύχει μια μικρή αλλά σημαντική νίκη.

Βερολίνο, Γερμανία. Ούτε εκεί δεν μπορεί να ησυχάσει ο Έλληνας πρωθυπουργός. Μια «ακροαριστερή ομάδα» (sic) παρεμβαίνει στην ομιλία του στο ιστορικό Πανεπιστήμιο Χούμπολντ – εκεί σπούδασε μεταξύ άλλων και ο Μαρξ, είναι ένας κύριος με γενειάδα που ο Γιωργάκης θυμάται μόνο όταν είναι στην αντιπολίτευση ή σε διάφορα διεθνή συμπόσια και φόρα – και αρχίζει να φωνάζει συνθήματα. Προσπαθεί να ανοίξει και ένα πανό αλλά δεν τα καταφέρνει. Θα πρέπει να ήταν σοκαριστικό για τους παρευρισκόμενους Γερμανούς: εκτός πλαισίου, εκτός ορίων. Στην Ελλάδα αυτά τα πλάνα δε μεταδόθηκαν ποτέ. Μεταδόθηκε όμως η μεγαλόψυχη αντίδραση του Γιώργου, ο οποίος κάλεσε τους νεαρούς να ανέβουν στο βήμα (!). Δεν έχουμε να συζητήσουμε τίποτα μαζί σας κύριε Πρωθυπουργέ. Άλλωστε ακόμα κι αν κάποιος ανέβαινε στο βήμα δε θα έλεγε τίποτα περισσότερο από αυτά που ο ίδιος έλεγε στον Κούλογλου τον Ιούνιο του 2009, πριν γίνει πρωθυπουργός. Τελικά οι φοιτητές απομακρύνθηκαν από Γερμανούς αστυνομικούς γιατί εμπόδιζαν την απαγγελία από τον Παπανδρέου των λόγων του Γερουλάνου. Κάτι πολύ σημαντικό δηλαδή.

Τέσσερα διαφορετικά σημεία του κόσμου, τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις δυσλειτουργίας ενός συστήματος παγκόσμιου το οποίο χρειάζεται επειγόντως μεταρρύθμιση. Η ευμάρεια που δεν γίνεται ελευθερία αλλά κι η ελευθερία που δε μεταφράζεται σε ευμάρεια. Σαν πάντα κάτι να λείπει από αυτή την εξίσωση, θυμίζοντας το περίφημο σύνθημα: είμαστε ρεαλιστές, τα θέλουμε όλα!!