Σελίδες

2 Δεκεμβρίου 2010

Συνδικαλισμός σε κρίση

Του Σαρίφ Σάττι

Αίσθηση προκάλεσε αυτές τις μέρες η απόφαση της διοίκησης της ΔΕΗ να χορηγήσει στη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ δάνειο ύψους μισού εκατομμυρίου ευρώ. Η είδηση αυτή δεν απασχόλησε ιδιαίτερα την κοινή γνώμη· άλλωστε «δεν πουλάει» τόσο για να εκτοπίσει «το θρίλερ της 4ης δόσης» από τα δελτία των οκτώ. Στις παρέες και στα πανεπιστήμια όμως συζητήθηκε αρκετά τη βδομάδα που μας πέρασε. Στο ιστολόγιο του ΦΟΠΠ δημοσιεύθηκε ήδη ένα άρθρο για αυτό το θέμα, το οποίο στάθηκε η αφορμή για να καταθέσω και εγώ τις σκέψεις μου για το ζήτημα.

Πρώτα απ’ όλα –και ανεξάρτητα από τις πολιτικές θέσεις του καθενός- το γεγονός ότι η Διοίκηση μιας επιχείρησης (έστω δημόσιας) δανειοδοτεί τον υποτιθέμενο κοινωνικό της αντίπαλο ξενίζει. Ο νόμος 1264/1982 «Για τον εκδημοκρατισμό του Συνδικαλιστικού Κινήματος και την κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζομένων» απηχεί τη βούληση του νομοθέτη να μην παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα που μπορεί να υποκρύπτουν ποδηγέτηση του συνδικαλιστικού κινήματος. Η ανεξαρτησία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και... 
...η οικονομική τους αυτοτέλεια αναγορεύονται σε ύψιστο αγαθό από το νόμο.  Η Γενική Ομοσπονδία Προσωπικού Κλάδου Ηλεκτρικής Ενέργειας είναι το ισχυρότερο συνδικάτο της χώρας και εκπροσωπεί πολλές χιλιάδες εργαζομένων. Ο κοινωνικός της ρόλος λοιπόν είναι κατ’ αρχήν αδιαμφισβήτητος. Για αυτό και θα έπρεπε κατά την εξεύρεση πόρων να τηρείται μια αδιάβλητη διαδικασία  που δε θα έπρεπε να δημιουργεί καμία υπόνοια σχετικά με την οικονομική της εξάρτηση. Η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται τίμια!

Επίσης , ειρήσθω εν παρόδω , πολλοί διέτειναν ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση εμφιλοχωρούν και ζητήματα νομιμότητας. Πράγματι ο νόμος για τον οποίο γίνεται μνεία παραπάνω απαγορεύει εισφορές ή ενισχύσεις προς τις συνδικαλιστικές οργανώσεις που προέρχονται από εργοδότες, εργοδοτικές οργανώσεις, κόμματα ή πολιτικές οργανώσεις (αρθρο 5 παρ. 4). Σίγουρα τέτοιου είδους ενισχύσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας· αίρεται όμως έτσι η εσωτερική αντινομία αυτής της πρακτικής;

Αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Γιατί όπως πάντα υπάρχουν βαθύτερες αναγνώσεις. Η είδηση αυτή καθαυτή δεν αποτελούσε κεραυνό εν αιθρία καθώς τέτοιες πρακτικές λάμβαναν χώρα για χρόνια! Σίγουρα αυτά τα φαινόμενα του «κρατικοδίαιτου συνδικαλισμού» δεν τιμούν την ιστορική πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος, είναι όμως τόσο καινοφανή ώστε να χαρακτηρίζονται «είδηση»; Μην ξεχνάμε ότι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης των απανταχού συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι για χρόνια η Εργατική Εστία.

Πάντα απεχθανόμουν τις θεωρίες συνωμοσίας καθώς είχα βαθύτερες διαφωνίες με αυτού του είδους τη μεθοδολογική προσέγγιση πολύπλοκων, συχνά, ζητημάτων. Αποτελεί όμως τρομερή σύμπτωση το γεγονός ότι μια τέτοια είδηση «ξεσπά» ενόψει του βίαιου ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η ΓΕΝΟΠ τα προηγούμενα χρόνια έκανε συχνά επίδειξη δύναμης και απείλησε με «κατέβασμα του διακόπτη» σε περιπτώσεις ήσσονος σημασίας. Δεν μπορεί λοιπόν κάποιος παρά να αναρωτηθεί για τη χρονική συγκυρία αυτής της αποκάλυψης!



Όποια προσέγγιση κι αν υιοθετεί κανείς, το γεγονός είναι ότι στην Ελλάδα το συνδικαλιστικό κίνημα περνάει μια κρίση νομιμοποίησης. Όπως όλοι οι επισήμως αναγνωρισμένοι θεσμοί αντιμετωπίζεται από το κοινό αίσθημα με επιφυλακτικότητα, αν όχι με εχθρότητα. Ο συνδικαλισμός δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση.

Εξόχως χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μεσούσης της χειρότερης οικονομικής κρίσης και υπό το βάρος των σκληρότερων μέτρων λιτότητας μεταπολεμικά, οι εργαζόμενοι έχουν γυρίσει την πλάτη στους εκλεγμένους εκπροσώπους τους. Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι ο συνδικαλισμός στην Ελλάδα είναι απλώς ο προθάλαμος για την κεντρική πολιτική σκηνή. Είναι λοιπόν στο χέρι των συνδικαλιστικών ηγεσιών να διαψεύσουν αυτή την κριτική και να ορθώσουν υπεύθυνο και αξιόπιστο λόγο που θα αποκαταστήσει την εικόνα τους στα μάτια της κοινωνίας. Γιατί το έλλειμμα θεσμοθετημένων οργάνων που μπορεί να εκπροσωπεί τους εργαζομένους σε περιόδους κρίσης μπορεί να αποδειχθεί εξόχως βλαπτικό για τον κοινωνικό ιστό.

5 σχόλια:

  1. Δε νομίζω ότι μπορεί να διαφωνήσει κανείς ότι ο συνδικαλισμός εδώ και χρόνια περνάει κρίση, μαζί με τη μαμά του, τη σοσιαλδημοκρατία. Στην Ελλάδα σε αυτό συνέβαλε και η στενή του σχέση αλληλεξάρτησης με το κράτος-κόμμα, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ. Επειδή, όμως, η ίδια κρίση νομιμοποίησης παρατηρείται και σε άλλες χώρες, θα πρέπει να αναζητήσουμε και άλλα αίτια. Ένα από αυτά είναι και οι μεγάλες αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αλλά και η απασχόληση σημαντικού τμήματος του εργατικού δυναμικού στον τομέα των υπηρεσιών και όχι σε μεγάλα εργοστάσια όπως στο παρελθόν. Επίσης το γεγονός ότι ο εργαζόμενος πλέον δε βλέπει ως κοινωνικό του αντίπαλο το δικό του εργοδότη, με τον οποίο πολλές φορές δεν έχει καμία επαφή, αλλά άλλους θεσμούς του συστήματος όπως οι τράπεζες και τα ΜΜΕ.

    Για να το πω πιο πρακτικά: είναι πολύ πιο δύσκολο να συνδικαλιστούν οι εργαζόμενοι στα Goody's ή στα Zara επειδή πρόκειται για αλυσίδες πάρα πολλών καταστημάτων. Ακόμα και αν απεργήσει ένα κατάστημα, η εταιρεία επί της ουσίας δεν πλήττεται. Πώς θα συντονιστούν, όμως, όλα τα καταστήματα πανελλαδικά; Επίσης όταν δουλεύεις σε ένα τέτοιο κατάστημα, δεν έχεις καμία επαφή με τον εργοδότη σου, παρά μόνο με τον προϊστάμενό σου, ο οποίος είναι κι αυτός εργαζόμενος, ο οποίος, αντί να παίρνει 800 όπως εσύ, παίρνει 1300. Εξάλλου, ακόμα κι αν τελικά απεργήσεις, το πιο πιθανό είναι ότι θα απολυθείς! Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατί σήμερα σο ιδιωτικός τομέας αποκαλείται από πολλούς "συνδικαλιστική έρημος"!!

    Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν είναι τεράστιες οι ευθύνες των συνδικαλιστικών ηγεσιών. Έχεις δίκιο όταν λες πως υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα όταν το συνδικάτο χρηματοδοτείται από τον ίδιο τον εργοδότη του. Βέβαια υπάρχει μια διαφορά όταν εργοδότης σου είναι το Δημόσιο, αλλά αυτό δεν αλλάζει πολύ τα πράγματα. Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί θεωρούν τους συνδικαλιστές εξίσου βολεμένους με τους υπουργούς, άλλωστε πολλοί συνδικαλιστές τελικά καταλήγουν να γίνουν υπουργοί!!

    Πιστεύω, όμως, πως σε συνθήκες Μνημονίου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να τα σκεφτούμε όλα αυτά. Κατά την άποψή μου, η Αριστερά πρέπει να συμμαχήσει με όποιον είναι διατεθειμένος να αντισταθεί. Κι αν η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ είναι διατεθειμένη να αντισταθεί, τότε για μένα είναι σύμμαχος, ακόμα κι αν έχει υποπέσει σε τόσα και τόσα αμαρτήματα στο παρελθόν!

    Πάντως δεν μπορώ να πω ότι διαφωνούμε και τόσο πολύ! Κι επιτέλους σ'αυτό το μπλογκ ανέβηκαν δύο κείμενα για το ίδιο θέμα! Προοδεύουμε!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. <>
    δεν είναι κάπως ολισθηρός ο δρόμος που μας οδηγεί αυτό??άνευ όρων?άνευ κοινού στίγματος?δηλαδή για την αριστερά ο (κοινός) στόχος-σκοπός αγιάζει τα μέσα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πιστεύω, όμως, πως σε συνθήκες Μνημονίου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να τα σκεφτούμε όλα αυτά. Κατά την άποψή μου, η Αριστερά πρέπει να συμμαχήσει με όποιον είναι διατεθειμένος να αντισταθεί. Κι αν η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ είναι διατεθειμένη να αντισταθεί, τότε για μένα είναι σύμμαχος, ακόμα κι αν έχει υποπέσει σε τόσα και τόσα αμαρτήματα στο παρελθόν!<(up)>

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Oταν η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ κατεβαζε τα ρολλα οποτε οι εκαστοτε Υπουργοι ηθελαν να αυξησουν τα τιμολογια του απλου κοσμακη μας χαλαγε?Κατα τα αλλα σκατα στη διαφθορα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εμένα συγκεκριμένα "με χαλάει" γιατί πιστεύω το "κατέβασμα των ρολών" γινόταν εκ του πονηρού.
    Οι πρακτικές αυτές της ΓΕΝΟΠ κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ελλειμματική εταιρία που αγοράζει το ρεύμα από τους ιδιώτες ακριβότερα απ' όσο το πουλάει στους καταναλωτές! Ταυτόχρονα βέβαια κέρδισε στη μάχη των εντυπώσεων και είχε διαχρονικά τη στήριξη ή έστω την ανοχή του κόσμου στις διεκδικήσεις της.
    Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε στην Ελλάδα είναι ότι η δημιουργία ελλειμματικών ΔΕΚΟ δεν έχει καμιά κοινωνική ωφέλεια καθώς τα σπασμένα θα καλυφθούν από χρήματα του προϋπολογισμού. Έτσι το κόστος απλώς μεταφέρεται από τον καταναλωτή στο φορολογούμενο. Φτάνουμε έτσι στο παράδοξο τα χρέη του ΟΑΣΑ πχ να τα πληρώνει και ο φορολογούμενος από την επαρχία που δεν έχει καν στοιχειώδη συγκοινωνία ή τα χρέη της ΔΕΗ να τα επιμερίζονται τόσο όσοι καταναλώνουν πολλά MW ενέργειας για βιομηχανική χρήση όσο και οι μικροί οικιακοί καταναλωτές.
    Δεν είναι προτιμότερο το πραγματικό κόστος της παροχής να πληρώνει αυτός που την απολαμβάνει; Άλλωστε τα χρήματα που προβλέπει ο προϋπολογισμός για τις ελλειμματικές ΔΕΚΟ θα μπορούσαν κάλλιστα να αξιοποιηθούν στην Υγεία, στην Παιδεία, στην έρευνα κτλ. Νομίζω ότι πρέπει να εξαλειφθεί η θεωρία του κράτους με τον απεριόριστο πλούτο γιατί εν πολλοίς αυτό είναι που πληρώνουμε σήμερα. Ο ιδιώτης έχει κάθε δικαίωμα να είναι "χουβαρντας" αλλά κανείς δε μπορεί να αξιώνει "χουβαρντιλίκια" με δημόσιο χρήμα.
    Και για να μη μακρηγορώ "ο απλός κοσμάκης" δεν πλήρωσε εν τέλει το κόστος του ρεύματος; Απλώς αντί να το κάνει μέσω του τιμολογίου της ΔΕΗ, το έκανε μέσω του ειδικού εντύπου της οικείας ΔΟΥ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή