Περίληψη εισήγησης Ν. Μαραβέγια

Διάγραμμα παρουσίασης:

1. Η ιδιοτυπία της ελληνικής κρίσης
2. Ο ρόλος των αγορών
3. Ο ρόλος της Ε.Ε.
4. Ο ρόλος του ΔΝΤ
5. Περιορίζεται η εθνική κυριαρχία από την παρεμβολή όλων αυτών;

Όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, σχεδόν όλοι θεωρούσαν ότι δεν θα είχε τόσο σοβαρές συνέπειες για την Ελλάδα. Αναμενόταν ορισμένη πληγή στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στον τομέα του τουρισμού, ωστόσο ουδείς περίμενε ότι μέσα σε δύο χρόνια θα πλήττονταν με τέτοια ένταση τα δημοσιονομικά της χώρας. Η κρίση ζήτησης κατέληξε σε κρίση των δημοσιονομικών.

Οι ενέσεις ρευστότητας που έγιναν στην οικονομία ήταν ελάχιστες και έλαβαν τη μορφή πακέτων στήριξης προς τις τράπεζες και τον κατασκευαστικό τομέα. Ωστόσο, οι οικονομικές αυτές παρεμβάσεις δεν ήταν τόσο σημαντικές, ώστε να δικαιολογούν μια τέτοιας έντασης δημοσιονομική κρίση, αφού τα πακέτα τόνωσης της ζήτησης ήταν γλίσχρα.

Επομένως, υπεύθυνοι παράγοντες για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό είναι οι σπατάλες, η κακοδιαχείριση, η χαλαρότητα στα δημοσιονομικά, η φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή και περιρρέουσα ανομία σε όλα τα επίπεδα. Δηλαδή το πρόβλημα είναι δομικό.

Τα αποτελέσματα της δημοσιονομικής κρίσης ήταν:

• Ένας συνδυασμός υψηλού ελλείμματος και σωρευμένου δημοσίου χρέους
• Η μείωση των αποταμιεύσεων (δεν υπάρχουν πλέον εφεδρείες)
• Η απίστευτη μείωση της ανταγωνιστικότητας, αφού το ευρώ δεν άντεξε και υποχώρησε η σταθερότητα (εδώ είπε και ένα δεύτερο)
• Το ισχυρό πλήγμα στην επιχειρηματικότητα
• Η ανατροπή του ισοζυγίου (εισαγωγές – εξαγωγές ) στις εμπορικές συναλλαγές, η οποία οδήγησε σε ένα τεράστιο έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών (έφτασε μέχρι και 14%).

Ο συνδυασμός όλων αυτών των οικονομικών συνεπειών έχει τρομάξει, όπως είναι φυσικό, τους δανειστές, τους αποκαλούμενους και κερδοσκόπους ή speculators (= αυτός που περιμένει την ευκαιρία). Όλοι αυτοί φοβούνται τη στάση πληρωμών, (γνωστή και ως αναδιάρθρωση του χρέους ή χρεωκοπία), γι’ αυτό και εύχονται η Ελλάδα να σπεύσει στο ΔΝΤ. Στη συγκυρία αυτή ο ρόλος των αγορών δεν πρέπει να δαιμονοποιείται, γιατί οι αγορές απλώς κάνουν τη δουλεία τους. Και μέριμνά τους είναι να πάρουν πίσω τα λεφτά τους. Όπως ένας δανειστής, που έχει αρρωστήσει ο οφειλέτης του, σπεύδει να τον πάει με το ζόρι στο γιατρό, για να ιαθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και να μπορέσει να του επιστρέψει τα δανεικά, έτσι και οι δανειστές της Ελλάδας τη σπρώχνουν προς το ΔΝΤ για να την γιατρέψουν.

Από εκεί και πέρα, είναι φανερό πλέον ότι η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωζώνη με πολιτικά κριτήρια. Και δεν μπορεί να μην είναι πολιτικά, αφού η διαφορά του δημοσιονομικού της επιπέδου, ή εκείνου της Πορτογαλίας, από εκείνο της Γερμανίας είναι τεράστια. Στην Ελλάδα, τα καταναλωτικά πρότυπα είναι υψηλά, ενώ τα παραγωγικά πρότυπα χαμηλά. Ας έχουμε στο νου μας ότι ενώ στη Γερμανία μπορεί να γίνεται δημοσιονομική εξισορρόπηση με τη μετακίνηση πόρων από τα πλουσιότερα ομόσπονδα κρατίδια στα φτωχότερα, τέτοια σχέση μεταφοράς πόρων δεν νοείται στο πλαίσιο της Ευρωζώνης μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων κρατών μελών.

Έτσι λοιπόν, οδηγούμαστε στην οικονομική διακυβέρνηση, η οποία έχει:

• ως πρώτο στάδιο την επιτήρηση των κρατών, τα οποία εμφανίζουν δημοσιονομικό πρόβλημα και
• ως δεύτερο στάδιο τη δημοσιονομική μεταβίβαση, η οποία επιτυγχάνεται, λόγου χάρη, μέσω της ίδρυσης ενός κοινού Ευρωπαϊκού ταμείου

Εξάλλου, το ΔΝΤ μπαίνει στο παιχνίδι για την τεχνογνωσία του και συγκεκριμένα επειδή μπορεί να επιβάλει προγράμματα προσαρμογής, να προβεί σε περικοπές και μειώσεις, να αναδιαρθρώσει και να απολύσει. Είναι, δε, ανακριβές να λέγεται ότι οι αγορές μας σπρώχνουν στη χρεωκοπία, για τον απλό λόγο ότι οι αγορές φοβούνται την χρεωκοπία της Ελλάδας. Στο μηχανισμό στήριξης μας σπρώχνουν και όχι στη χρεωκοπία.

Όσο για τον περίφημο περιορισμό της εθνικής μας κυριαρχίας: μπορούν οι διεθνείς αγορές να υπαγορεύουν στους πολιτικούς τι να κάνουν; Ασφαλώς και ναι! Μόνον όμως στην περίπτωση που η κατάσταση έχει φτάσει στο μη παρέκει. Μέσα στα τελευταία 25-30 χρόνια η Ελλάδα έχει εισπράξει περί τα 200 δις από την ΚΑΠ και τα πακέτα στήριξης. Τα ποσά αυτά τα καταναλώσαμε χωρίς να προχωρήσουμε στον απαραίτητο εκσυγχρονισμό και τις αμαρτίες μας τις βρίσκουμε σήμερα μπροστά μας.