Κατάργηση θέσεων στο δημόσιο (Μέρος 1ο)

Του Παναγιώτη Τσιάλα

Το ότι η κοινωνία μας τρέφει αρνητικά συναισθήματα για τους δημοσίους υπαλλήλους νομίζω πως το αντιλαμβάνονται οι πάντες. Όποιον περαστικό κι αν ρωτήσουμε στο δρόμο, μπορεί εύκολα να ανασύρει στη μνήμη του τουλάχιστον τρεις εικόνες από το πρόσφατο παρελθόν, στις οποίες η δημοσιοϋπαλληλία τον αγνόησε, τον καθυστέρησε ή τον εκνεύρισε. Πράγματι οι δημόσιοι υπάλληλοι, και μόνο ως άκουσμα, προκαλούν έντονη δυσθυμία και αμυντικά σύνδρομα στη μεγάλη μάζα των πολιτών. Είναι οι «μονιμάδες», οι βολεμένοι και αργόσχολοι, ο ένοχος βραχίονας του κράτους. Άσε που κοστίζουν πολύ. Κοστίζουν σε χρόνο, κοστίζουν σε χρήμα, κοστίζουν σε θέσεις και σε νεύρα. Εν τέλει, ποιος μας εγγυάται ότι η ύπαρξή τους δε συνδέεται αναπόσπαστα με την απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας;

Την εικόνα αυτή του δημοσίου υπαλλήλου-τέρατος φιλοτέχνησαν επιδέξια, χρόνο με το χρόνο, όχι μόνο τα ΜΜΕ, αλλά και ο πολιτικός κόσμος. Φόρτωναν όλα τα...


...δεινά της χώρας στο δημόσιο, τσουβάλιαζαν κι όλους τους δημοσίους υπαλλήλους υπό τον περιφρονητικό τίτλο του αντιπαραγωγικού ακαμάτη και χασομέρη και ξεμπέρδευαν με την έκθεση των ουσιαστικών αιτιών του προβλήματος. Φαίνεται, όμως, πως έφτασε πλέον η στιγμή για το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα να ενεργήσει το μεγάλο γιουρούσι κατά του δημοσίου τομέα, εξαργυρώνοντας έτσι τους κόπους της πολύμηνης και πολυετούς πολιτικής προπαγάνδας εις βάρος του.

Ο κυβερνητικός κόσμος, επικαλούμενος το δημοσιονομικό «πειθαναγκασμό» της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έριξε ένα ακόμα ισχυρό προγεφύρωμα με κατεύθυνση το φρούριο της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Το μήνυμα είναι σαφές. Η ανεργία πρέπει να αυξηθεί, για να ανασάνει η οικονομία. Και οι πρώτοι υποψήφιοι είναι ασφαλώς οι κοστοβόροι δημόσιοι υπάλληλοι. Η επίνευση της λαϊκής πλειοψηφίας στο μέτρο είναι σχεδόν δεδομένη: ποιος άλλωστε θέλει να πληρώνει από την τσέπη του στίφη αποφωλίων τεράτων; Σίγουρα όχι το κυβερνών κόμμα, το οποίο -ένεκα της οικονομικής κρίσης- αποφάσισε ότι πρέπει να κυβερνήσει κι αυτό «υπεύθυνα», κερνώντας μας ακατάπαυστα νερό της λησμονιάς σε σχέση με όσα προεκλογικά υποσχέθηκε. Κάπως έτσι, όμως, κρούεται –λυγμικά σχεδόν- ο κώδων που εκπέμπει το σύνθημα: «Δώστε ανάσα στον προϋπολογισμό! Απολύστε τώρα κόσμο απ’ το δημόσιο!».

Η προτροπή αυτή θα έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες,(που λένε και οι χημικοί) να επαναφέρει στο δημόσιο διάλογο το αναπόδραστο ερώτημα «Δημόσιος ή Ιδιωτικός Τομέας;». Το δίλημμα ασφαλώς και δεν έχει καμιά σαιξπηρική απόχρωση. Δεν είναι υπαρξιακής καταγωγής και εμβάθυνσης. Πλην όμως χαράσσει πολιτικές οδούς και κατευθύνσεις για το μέλλον. Υπό το πρίσμα αυτό ακολουθούν τρεις κρίσιμες σκέψεις που ίσως διαλευκάνουν κάπως τα πράγματα:

Σκέψη πρώτη: Πώς απολλύει κανείς ένα δημόσιο υπάλληλο; Ακριβέστερα: πώς καταργεί το κράτος τόσες θέσεις δημοσίων υπαλλήλων, όσες χρειάζεται για να εκτιναχθεί η ανεργία στο επίπεδο του 25% και να δοθεί έτσι η πολυπόθητη «πνοή ζωής» στην οικονομία; Υπάρχουν κάποια κριτήρια επιλογής της εκάστοτε Ιφιγένειας ή θα ανοίξει το αρμόδιο Υπουργείο πυρ κατά βούληση στις δημόσιες υπηρεσίες; Και ποια θα είναι άραγε η αιτιολογία της κατάργησης των σχετικών θέσεων; Έχω υπ’ όψιν μου δύο παραδείγματα που εξειδικεύουν το συλλογισμό μου, προδίδοντας τον ατελέσφορο χαρακτήρα του μεγαλήγορου κυβερνητικού σχεδιασμού:

Το πρώτο παράδειγμα αφορά έναν 28-χρονο βιβλιοθηκάριο στο πανεπιστήμιο, ο οποίος καθημερινά ξεκλειδώνει, επιτηρεί και ξανακλειδώνει μια σπουδαστηριακή αίθουσα με μέσο όρο επισκεψιμότητας 6-8 άτομα ανά ημέρα. Προφανώς ο άνθρωπος αυτός «κάθεται» και προφανώς δεν κοπιάζει. Υπόδειγμα αργόσχολου δημοσίου υπαλλήλου, θα μου πείτε. Τον απολύεις; Προφανώς όχι! Εκτός αν προτίθεσαι να σφραγίσεις μια και καλή τη βιβλιοθήκη της πολιτικής δικονομίας, όπερ άτοπον.


Παράδειγμα δεύτερο: Στη γραμματεία της σχολής είναι διορισμένος –μεταξύ άλλων- και ένας 35-χρονος υπάλληλος, ο οποίος τα πρωινά απασχολείται αποκλειστικά με την έκδοση βεβαιώσεων σπουδών. Με άλλα λόγια, ο τομέας αρμοδιότητάς του ξεκινά από την τύπωση βεβαιώσεων σπουδών και εξαντλείται με την επίδοση του χαρτιού στον φοιτητή που το ζήτησε. Αυτό είναι όλο. Ασφαλώς θα συμφωνήσουμε ότι δεν ήταν ανάγκη να δημιουργηθεί χωριστή οργανική θέση αποκλειστικά για αυτή δουλεία, την οποία εξάλλου μπορούσε να διεκπεραιώσει και κάποιος ήδη διορισμένος, στο πλαίσιο των λοιπών καθηκόντων του. Πλην όμως η θέση όντως δημιουργήθηκε και εν πάση περιπτώσει, ο άνθρωπος γι’ αυτή τη δουλειά προσλήφθηκε και αυτήν εκτελεί. Λίγη ή πολλή, κοπιαστική ή ξεκούραστη, αναγκαία ή περιττή, είναι αναμφίβολα αυτή που συμφωνήθηκε και έκτοτε διεκπεραιώνεται επιμελώς. Τον απολύεις, λοιπόν; Πολύ αμφιβάλλω. Δείτε το πρακτικά. Βασισμένος στο μισθό του και στο ότι κάνει σωστά τη δουλειά του, ο υπάλληλος αυτός μπορεί να έχει λάβει στο μεταξύ κάποιο δάνειο ή μπορεί μόλις να παντρεύτηκε ή να έκανε ένα παιδί. Πώς θα εξυπηρετήσει τις ανειλημμένες οικονομικές υποχρεώσεις του αν τον διώξεις αυτή τη στιγμή; Και εξάλλου, εφόσον το κράτος δημιούργησε κατ’ επιλογή του μια θέση με ελάχιστα καθήκοντα και αφού ο μισθωτός ανταποκρίνεται σε αυτά προσηκόντως, πώς τον στέλνεις τώρα στην ανεργία; Στέκει; Δε στέκει!

(συνεχίζεται…)