Σελίδες

2 Μαρτίου 2010

Ατενίζοντας το μέλλον


Του Δώρου Γεωργίου

Είναι πλέον φανερό ότι η Ελλάδα θα ζήσει το πιο σκληρό κύμα αντιλαϊκών μέτρων της πρόσφατης ιστορίας της. Η δημοσιονομική κρίση αποτελεί απλώς πρόσχημα για να περάσουν μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζονταν από καιρό αλλά που δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν λόγω του φόβου των τεράστιων αντιδράσεων. Τώρα όμως οι μηχανισμοί της προπαγάνδας έχουν λειτουργήσει πολύ καλά και έτσι η κυβέρνηση θα μπορέσει να εκμεταλλευθεί το μούδιασμα του λαού, το φόβο του και τη γενικευμένη του ανασφάλεια για να αναδιανείμει βίαια το εισόδημα εις όφελος των λίγων.

Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο λαός δεν πρόκειται να αντιδράσει δυναμικά παρόλο που τα μέτρα προοιωνίζονται ιδιαιτέρως επαχθή. Αυτό οφείλεται στη σαρωτική προπαγάνδα των τελευταίων μηνών που έπεισαν τους Έλληνες ότι το κρίσιμο της κατάστασης απαιτεί θυσίες από όλους και μάλιστα από όλους ανεξαιρέτως είτε αυτοί ωφελήθηκαν από την τρελή οικονομική ανάπτυξη της τελευταίας δεκαπενταετίας είτε όχι. Οι Έλληνες πείστηκαν πως η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει αν δεν παρθούν δύσκολες αποφάσεις, από αυτές για τις οποίες συνήθως λέγεται ότι έχουν σημαντικό πολιτικό κόστος.

Η συναίνεση αυτή, που αποσπάστηκε δόλια και ύπουλα, δε θα είναι παρά βραχυπρόθεσμη. Μεσοπρόθεσμα αναμένονται βαθιές αλλαγές στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, αλλαγές που ήδη κυοφορούνται και είναι ορατές για όποιον επιλέγει να παρατηρεί προσεκτικά τις εξελίξεις. Νέες, οριζόντιες, διαχωριστικές γραμμές κάνουν την εμφάνισή τους, διαχωριστικές γραμμές που προϋπήρχαν, δεν είχαν καταφέρει όμως ως τώρα να γίνουν κυρίαρχες.

Δύο είναι οι βασικές αναλύσεις που το τελευταίο τρίμηνο έκαναν την εμφάνισή τους. Η πρώτη συντηρητική αντίληψη ήταν αυτή που υπαγορεύει την άμεση και χωρίς όρους υπακοή της Ελλάδας στα κελεύσματα για σκληρά μέτρα. Φορείς τέτοιων απόψεων βρίσκονται σε όλους τους πολιτικούς χώρους, από το ακροδεξιό ΛΑΟΣ μέχρι και το ΣΥΡΙΖΑ. Γι' αυτούς, το πρόβλημα είναι απλώς δημοσιονομικό και η ευθύνη για ό,τι συνέβη ανήκει αποκλειστικά στις ελληνικές κυβερνήσεις αλλά όχι μόνο σε αυτές. Ανήκει και στον ίδιο το λαό, τον οποίο θεωρούν βολεμένο και επιρρεπή σε συντεχνιακές λογικές και οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Είναι αυτοί που εχθρεύονται σχεδόν πάντοτε τους κοινωνικούς αγώνες και αποκαλούν συλλήβδην κάθε φιλολαϊκή πολιτική θέση λαϊκίστικη. Γι' αυτό και η άποψη αυτή θεωρεί δίκαιο να τιμωρηθεί ο λαός για αυτό του το παράπτωμα.

Η άλλη άποψη, η οποία πρόσκαιρα φάνηκε να υιοθετείται και από την ίδια την κυβέρνηση, σε μια μετριοπαθή της εκδοχή προφανώς, εντοπίζει τη ρίζα του προβλήματος στις δομικές δυσλειτουργίες τόσο της Ελλάδας όσο και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά την άποψη αυτή, η λύση δεν πρέπει να είναι άμεσα και σκληρά μέτρα, αλλά βαθιές μεταρρυθμίσεις στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό όσο και στο σύστημα της ΟΝΕ. Υπήρξαν διάφορες και αντιφατικές εκδοχές αυτής της άποψης, όπως το δεξιάς προέλευσης λαϊκίστικο αντιγερμανικό μένος των τελευταίων ημερών, τα σενάρια συνωμοσίας αλλά και η κριτική στην έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της Ευρωζώνης και η συνειδητοποίηση της ανάγκης για βάθεμα της ενοποίησης.

Είναι λογικό να προβλέψει κανείς, ότι μόλις ξεπεραστεί το αρχικό μούδιασμα και μόλις τα μέτρα αυτά γίνουν αισθητά στις τσέπες των πολιτών, οι τελευταίοι θα αναζητήσουν απαντήσεις και κυρίως ερμηνευτικά σχήματα για τα γεγονότα των τελευταίων μηνών. Θα θελήσουν να εξηγήσουν πώς μια νέα κυβέρνηση που κατηγορούσε την προηγούμενη για τις αντιλαϊκές της θέσεις έφτασε να υλοποιήσει πολιτικές πολύ πιο συντηρητικές και αντιλαϊκές. Θα αναρωτηθούν αν οι θυσίες που έκαναν έπιασαν τόπο ή αν υπήρχε και άλλη, ηπιότερη και αποτελεσματικότερη διέξοδος. Θα προβληματιστούν για το αν η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΟΝΕ είναι επωφελής γι' αυτούς ή επιζήμια.


Το σίγουρο είναι πως όταν υπάρχουν ερωτήσεις, υπάρχουν και απαντήσεις. Και τότε θα είναι πολλοί αυτοί που θα σπεύσουν να δώσουν απαντήσεις. Και τότε είναι που το σύστημα θα νιώσει κραδασμούς, πιθανόν πολύ ισχυρούς. Τότε θα υπάρξουν πραγματικά πολύ σφοδρές κοινωνικές αντιδράσεις και βαθιές ρήξεις. Ίσως τότε να βιώσουμε μια αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, βασισμένη στις παραπάνω διαιρέσεις αλλά και σε άλλες που ακόμα δεν έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Μια τέτοια ανησυχία εξέφρασε και ο Αλέξης Παπαχελάς στις 28/02 στην Καθημερινή προειδοποιώντας πως είναι πιθανή μια μελλοντική συμπόρευση του «παλαιού» ΠΑΣΟΚ με την Αριστερά. Ούτε είναι τυχαίες οι εξελίξεις στην Νέα Δημοκρατία μετά την άνοδο του Αντώνη Σαμαρά στην προεδρία του κόμματος.

Δεν είναι όμως μόνο το ελληνικό σύστημα που θα κληθεί να δώσει απαντήσεις. Το ίδιο ισχύει και για την Ευρωζώνη. Είναι αναμφίβολο ότι αργά ή γρήγορα οι ηγετικές ελίτ των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών θα συνειδητοποιήσουν ότι το σύστημα όπως λειτουργεί ως σήμερα δημιουργεί ανισορροπίες εις βάρος των περιφερειακών και πιο αδύναμων οικονομιών. Κυρίως όμως θα συνειδητοποιήσουν ότι οι οικονομίες των κρατών - μελών είναι πια τόσο αλληλεξαρτημένες που το πρόβλημα μιας χώρας δεν είναι αποκλειστικά δικό της αλλά όλων.

Είναι όμως και η αρχιτεκτονική του διεθνούς συστήματος προβληματική, κάτι που όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται. Ο δεξιός πρόεδρος της Γαλλίας Σαρκοζί είπε πως δεν είναι δυνατόν η οικονομική πολιτική μιας χώρας να υπαγορεύεται από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Το ίδιο ισχύει και για τη διεθνή αγορά ασφαλίστρων ομολόγων ή για τα swaps, λέξεις και όροι μέχρι σήμερα άγνωστοι, που όμως αποκαλύπτουν πόσο επικίνδυνη είναι η αυτονόμηση της αγοράς από την κοινωνία και την πολιτική. Είναι βέβαιο πως μεσοπρόθεσμα θα επανεξεταστεί η σχέση αγοράς και κοινωνίας.

Επιστρέφοντας στα καθ' ημάς, πρέπει να επενδύσουμε σ' αυτή την ξαφνική έκρηξη παραγωγής πολιτικής, σε αυτή την επαναφορά της διαπάλης των ιδεών στο επίκεντρο του πολιτικού παιχνιδιού. Πρέπει να επενδύσουμε σε αυτόν τον ισχυρό κλονισμό των βεβαιοτήτων και να αλλάξουμε τα πάντα, σε βάθος, χωρίς οίκτο για το παρελθόν. Η κρίση αυτή, τόσο η διεθνής όσο και η πιο πρόσφατη ελληνική, θα αποτελέσουν την ταφόπλακα του κόσμου όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα. Και αυτό δεν είναι κακό. Μπορεί να είναι και καλό.

7 σχόλια:

  1. μπαβο,πολυ ωραιο κειμενο,χωρις υπερβολες και κινδυνολογια...παρα το ρεαλισμο η μαλλον ακριβως γι αυτο ,αφηνει ενα αισιοδοξο μηνυμα,που μας ωθει ολους να αντιμετωπισουμε την πραγματικοτητα οχι με μοιρολατρια,αλλα με την υπευθυνοτητα που αρμοζει σε καθε ενεργο πολιτη.κατερινα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η ώρα που κάποιοι θα νιώθουν σφίξιμο στα λαιμουδάκια τους φτάνει...

    ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΟΥΦΑΛΕΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΡΕΜΑΛΕΣ

    Η ανιερη συμμαχία ΜΠΑΤΣΟΚ-ΛΑΟΣ ειναι γεγονος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλογραμμένο και επίκαιρο. Πλην όμως υπερβολικά αισιόδοξο. Απίστευτο και όμως πραγματικό: ο κόσμος πείστηκε ότι είναι δήθεν απόλυτη ανάγκη να δώσει από το υστέρημά του! Προσωπικά δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχει κόσμος που δίνει το μισθό του με (εντός εισαγωγικών) προθυμία! Αν οι μηχανισμοί προπαγάνδας κατάφεραν να πείσουν τόσο κόσμο για ένα τόσο χονδροειδές ψέμμα,τότε ποιός μας λέει πως όταν ο κόσμος αναζητήσει τις απαντήσεις για τα γεγονότα των τελευταίων μηνών, δεν θα σπεύσουν και πάλι οι εξ επαγγέλματος προπαγανδιστές να του περάσουν τα δικά τους ψευδεπίγραφα εμηνευτικά σχήματα. Σε κοινωνίες με ελεγχόμενα ΜΜΕ η αφύπνιση του κόσμου είναι δύσκολο πράγμα. Το υπνωτικό είναι υπερβολικά ισχυρό...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ολα αυτά που διαβαζουμε στις εφημεριδες όλου του κόσμου είναι ένα καλοστημένο σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για να φανε τα λεφτα του λαου η πλουτοκρατία..

    πολυ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ διαβαζει ο συγγραφεας του αρθρου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. πολύ καλογραμμένο το άρθρο αλλά θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση αν κατάλαβα σωστά ο γράφων διείδε εν μέσω της οικονομικής κρίσης μια σπίθα αισιοδοξίας για ριζική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού.Εγώ από τη μεριά μου αναρωτιέμαι αν πραγματικά μια οικονομική συγκυρία άσχημη για την ευρώπη,η οποία οδήγησε στη δημιουργία πλασματικών εντυπώσεων καταστροφολογίας για την Ελλάδα και την οποία-συγκυρία-εκμεταλεύτηκαν οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου για να περάσουν επαχθέστατα αντιλαικά μέτρα μπορεί ν αποτελέσει εφαλτήριο για αλαγή του πολιτικού σκηνικού,ελπίζω προς το καλύτερο.Με άλλα λόγια αφου το ξέρουν ότι εν πολλοίς μας πουλάνε φολυμαρα υπαρχει περίπτωση να του ταρακουνήσει η δυσλειτουργια της ευρωπαικής ένωσης αφου στην Ελλάδα θα είναι βολεμένοι και θα τρώνε με χρυσά κουτάλια?Εν είδη απάντησης στην ερώτηση μου κάποιοσ θα μπορούσε να πει ότι το τι κάνει η Ελλάδα αφορά άμεσα την ευρώπη αλλά σ αυτό θα διαφωνήσω με το εξής λίγο ίσως αφοριστικό-ακραίο και παρακινδυνευμένο επιχείρημα:στην παρούσα φάση,όπου η Ελλάδα χρειάζεται τη βοήθεια της Ευρώπης η κυβέρνηση ζητάει τα λεφτά από τον λαό και μάλιστα πό τα τμήματά του που δεν έχουν να δώσουν!!γιατί δεν θυμάμαι κι αν κάνω λάθος διορθώστε με ούτε να μας χορήγησαν κανένα άτοκο δάνειο ουτε να μας χάρισαν τα χρέη οι Ευρωπέοι "φίλοι" μας....Κωστής

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. και το ε δεν το έγραψα από ανορθογραφία με ε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ λαμογιο: Ο κίνδυνος να καταφέρουν οι προπαγανδιστές να περάσουν στο λαό τα δικά τους ερμηνευτικά σχήματα είναι ο μικρότερος. Ακόμα μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος της έντονης συντηρητικής στροφής της κοινωνίας, της ανόδου της επιρροής της ακροδεξιάς, της επέκτασης του ρατσισμού και του εθνικισμού. Όταν έρθει η ώρα της περισυλλογής, μπορεί να πάμε προς τα αριστερά, μπορεί να πάμε και προς τα δεξιά, μπορεί να μείνουμε και στα ίδια. Το τελευταίο το θεωρώ πολύ δύσκολο. Γι' αυτό όχι δεν είμαι υπέρμετρα αισιόδοξος, τουλάχιστον τώρα, γιατί είναι ακόμα άγνωστο προς τα πού θα πάνε τα πράγματα. Για να είμαι αισιόδοξος, θα πρέπει να δω μια Αριστερά που χειρίζεται σωστά την κατάσταση.

    @ κωστης: Η Ευρώπη αποδείχτηκε ανεπαρκής σε αυτή την κρίση. Κατά την άποψή μου, το ευρώ αποδείχτηκε κάτι ακόμα χειρότερο από αυτό: αποδείχτηκε ότι χρησιμεύει ως μηχανισμός απορρόφησης των κραδασμών της κρίσης για τις μεγάλες χώρες και μετακύλισης των συνεπειών της στις πιο αδύναμες οικονομίες. Είναι για μένα πολύ αμφίβολη η απάντηση στο ερώτημα "εκτός ευρώ, θα ήμασταν καλύτερα;".
    Τώρα όμως οι μεγάλες χώρες πρέπει να απαντήσουν σε ένα ερώτημα: αν χρεοκοπήσουμε ή αν μειωθεί δραματικά η αγοραστική μας δύναμη, ποιος θα αγοράζει από τα Lidl ή από τα Carrefour; Ποιος θα αγοράζει τις Πόρσε και τις Σιτροέν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή