Η άλλη όχθη

Του Δώρου Γεωργίου

Η σημερινή συνέντευξη του Αλέκου Αλαβάνου στην Ελευθεροτυπία δίνει σίγουρα αφορμές για πολλά σχόλια. Στον Αλαβάνο σε καμία περίπτωση δεν προσιδιάζει η ιδιώτευση, είναι ένα ενεργό πολιτικό ον που ψάχνει και ψάχνεται αδιάκοπα, δεν διστάζει να λέει την άποψή του με παρρησία, δεν κρύβεται πίσω από θολές διατυπώσεις και δεν καταφεύγει στην ασφάλεια του παραδοσιακού ξύλινου λόγου της Αριστεράς. Δεν είναι μόνο αυτά τα θετικά. Σίγουρα από το 2004, όταν εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΝ, μέχρι και το 2008, όταν παρέδωσε τα κλειδιά της πολυκατοικίας με το κόκκινο φωτάκι στον Αλέξη Τσίπρα, βοήθησε αποφασιστικά αυτό το χώρο να αναπτυχθεί ορμητικά και έδωσε νέα ώθηση συνολικά στην Αριστερά, η οποία μόλις είχε βγει από μία περίοδο άτακτης υποχώρησης. Ο Αλέκος Αλαβάνος έδωσε το σύνθημα της αντεπίθεσης.

Ήδη όμως από αυτή την περίοδο είχαν φανεί τα αρνητικά αυτής της αινιγματικής προσωπικότητας. Είχε διαφανεί η αγωνιώδης ανάγκη για προβολή, η πρόκριση της επικοινωνίας εις βάρος της ουσίας, η εντυπωσιοθηρία, ο βερμπαλισμός, η αδιαφορία του για την ενότητα του κόμματος. Παρόλα αυτά ήταν πολύ έξυπνος για να καταλάβει ότι το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 ήταν μια χρυσή ευκαιρία για να αβγατίσουν τα εκλογικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλαβάνος έγινε η εικόνα ενός κινήματος στο οποίο οι οργανωμένες δυνάμεις του κόμματός του είχαν ελάχιστη συμβολή. Έτσι το Σεπτέμβρη του 2007, ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε στο 5%.

Όλα αυτά τα ελαττώματα υπάρχουν και στη σημερινή συνέντευξη. Υπάρχει πρώτον μία καταφανής απροθυμία για αυτοκριτική. Ο Αλαβάνος δε βλέπει τίποτα επιλήψιμο στη στάση του ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Δεκέμβρη. Δε βλέπει τίποτα το επιλήψιμο στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μόνη δύναμη που δε διαχωρίστηκε με σαφήνεια από τις καταστροφές φαντασιωνόμενη εξεγέρσεις. Μόνος αυτός, μάλιστα, διαπιστώνει μία άνοδο της δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ εκείνη την περίοδο. Ίσως όλοι εμείς οι υπόλοιποι να είμαστε τυφλοί και φαντασιόπληκτοι, μπορεί. Μετά επικρίνει τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή δεν μπόρεσε να θέλξει τη νεανική πρωτοπορία η οποία και προσχώρησε στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Μα προφανώς θα προσχωρούσε στον αντιεξουσιαστικό χώρο η νεανική πρωτοπορία, αν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έδινε άλλοθι σ’ αυτό το χώρο, αρνούμενος να έρθει σε πολιτική σύγκρουση μαζί του, αναβαπτίζοντάς τον σε δύναμη εξεγερσιακή, μην καταδικάζοντας τις πρακτικές του. Στο τέλος μας πετάει και την κοτσάνα: για μένα είναι προς τιμήν του Νιώτη που τα παιδιά του ήταν στο Ρεσάλτο. Γιατί άραγε; Είχαν ζητήσει την άδεια του μπαμπά πριν πάνε;

Υπάρχει εδώ μία προβληματική που χρήζει περαιτέρω ανάλυσης. Ο Αλαβάνος διαπιστώνει ότι το αυθόρμητο απομακρύνεται από τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή δεν ανταποκρίνεται στα εξεγερσιακά του κριτήρια. Ίσως και να είναι έτσι. Ίσως όντως αυτό το αυθόρμητο να απομακρύνεται από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και ίσως όντως ο χώρος του «αυθόρμητου» να έχει μαζικοποιηθεί. Μπορεί πράγματι στις τελευταίες πορείες τα μπλοκ των αντιεξουσιαστών να έχουν 3000 άτομα. Τελικά, όμως, η Αριστερά σε ποιον απευθύνεται; Απευθύνεται σε αυτά τα 3000 άτομα; Ή απευθύνεται στην κοινωνία, στους εργαζόμενους, τους άνεργους και τους αγρότες; Ποιο από τα δύο είναι το κρίσιμο μέγεθος; Τι ωφελεί την Αριστερά, και πιο συγκεκριμένα τον ΣΥΡΙΖΑ, αν θέλξει αυτά τα 3000 άτομα τη στιγμή που η κοινωνία θα του γυρνάει την πλάτη και θα επιστρέφει στον δικομματισμό; Παρόλο που στο προηγούμενο διάστημα η κοινωνία έδειξε ότι ήθελε να απαγκιστρωθεί από τα κόμματα εξουσίας; Τι ωφέλησε την Αριστερά τελικά η εναλλαγή του Οκτώβρη; Στη θέση του Μαρκογιαννάκη είναι τώρα ο Χρυσοχοΐδης και η Αριστερά ομφαλοσκοπεί και πάλι, ανήμπορη να κατανοήσει τι ακριβώς συνέβη.

Ο Αλέκος Αλαβάνος έτσι κι αλλιώς υποτιμά το κόμμα του. Αν πάει και κοιτάξει στην νεολαία του κόμματός του θα βρει ένα σημαντικό μέρος της νεανικής πρωτοπορίας. Έτσι κι αλλιώς, πώς μπορεί να ‘ναι πρωτοπόρος κάποιος που επιλέγει το δρόμο της τυφλής βίας; Μίας βίας αδιέξοδης που με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας; Πρωτοπόρος είναι αυτός που έχει το ταλέντο, την οξυδέρκεια και τη διορατικότητα να μπορεί να επιλέγει σε κάθε συγκυρία την κατάλληλη μορφή πάλης και δράσης. Άλλωστε πρωτοπορία και αυθόρμητο δεν τέμνονται πουθενά. Πρωτοπόρα δράση είναι μόνο η συνειδητή δράση. Η δράση που δείχνει το δρόμο στους αγωνιζόμενους νέους και όχι αυτή που σέρνεται πίσω από την εφήμερη μαζικότητα κάποιων πρακτικών. Ο Αλέκος Αλαβάνος είναι από τους βασικούς υπεύθυνους για αυτή την αποτυχία. Προτίμησε να σέρνεται πίσω από τους αντιεξουσιαστές, αφήνοντας ένα συγκλονιστικό νεανικό κίνημα να σβήσει στην κυριολεξία χωρίς να αφήσει τίποτα πίσω του παρά μονάχα μία θολή ανάμνηση. Μία ανάμνηση προβληματική, μίας παραλίγο εξέγερσης που κάτι ανέδειξε, κανείς όμως δεν ξέρει τι είναι αυτό. Μίας κραυγής που παρέμεινε τελικά άναρθρη, μίας αντίδρασης που δε μορφοποιήθηκε, ακριβώς επειδή κάποιοι επέλεξαν απλά να τρέχουν πίσω από τους αντιεξουσιαστές. Και τώρα οδύρονται, κατηγορώντας ταυτόχρονα τη νέα γενιά στελεχών, αρνούμενοι να παραδεχθούν τις τεράστιες δικές τους ευθύνες.

Δε με ενδιαφέρει τι λέει ο Αλαβάνος. Με ενδιαφέρει όμως αυτά που λέει να μη βρίσκουν ευήκοα ώτα μέσα στην Αριστερά, και ιδίως τον ΣΥΝ. Με ενδιαφέρει να γίνει κατανοητό ποιο είναι το λάθος του Δεκέμβρη, ένα λάθος που δεν είναι καινούργιο δυστυχώς. Είναι λάθος στην απεύθυνση. Είναι η επιλογή να απευθυνθείς σε ένα μικρόκοσμο, ίσως μεγαλύτερο μικρόκοσμο από παλιότερα αλλά πάντως ακόμα μικρόκοσμο, αντί να απευθυνθείς στην κοινωνία. Το κόμμα, ειδικά αν θέλει να λέγεται πρωτοπόρο, είναι διαμεσολαβητής. Διαμεσολαβεί μεταξύ συμβάντος και κοινωνίας. Προσπαθεί μέσω του συμβάντος να επικοινωνήσει με την κοινωνία, να τη διαφωτίσει, να τη διαπαιδαγωγήσει και κυρίως να την κινητοποιήσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και ήταν το μόνο κόμμα που πράγματι ξεκίνησε να διαβαίνει το ποτάμι, τελικά κάπου στη μέση παρασύρθηκε από τα ρεύματα και απέτυχε να περάσει στην άλλη όχθη. Ο πρωτοπόρος, ακλόνητος, περνάει τελικά απέναντι. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλαβάνου τελικά διαχύθηκε στο μούδιασμα και την ανημπόρια της κοινωνίας, που δεν εξεγείρεται αλλά πού και πού απλά ξεσπάει και μετά γυρίζει στο σπιτάκι της, ακόμα πιο σκεφτική και ανήξερη. Κάπου στην κοίτη αυτού του ποταμού ακόμα αναζητείται, όχι ο διασώστης, όχι το κόμμα, αλλά η άλλη όχθη.