Του Οδυσσέα ΘεοφάνηΜία πλάνη στην οποία μπορεί να υποπέσει κάθε καλοπροαίρετος πολίτης και προοδευτικός φοιτητής σχετικά με τον νέο νόμο πλαίσιο για την εκπαίδευση είναι ότι αυτός θα εφαρμοστεί. Μία ακόμα μεγαλύτερη είναι ότι αυτό θα γίνει σωστά. Η μέγιστη είναι να νομίσει πως αυτός ο νόμος είναι ικανός να λύσει τα θεμελιακά προβλήματα του ελληνικού πανεπιστημίου. Ας τα δούμε με την σειρά.
Η λεγόμενη πανεπιστημιακή κοινότητα, όπως αυτή εκφράζεται μέσω των οργάνων της, έχει φανερώσει τις προθέσεις της: να εμποδίσει την εφαρμογή του νέου νόμου με κάθε κόστος. Προβάλλοντας τα γνωστά χιλιοειπωμένα, αλλά ελάχιστα ανταποκρινόμενα στην πραγματικότητα, επιχειρήματα-συνθήματα περί διάλυσης, παράδοσης του δημόσιου πανεπιστημίου στη βορά των αγορών, και λοιπά φαιδρά, συμβάλλει στην...
...απαξίωση και δυσλειτουργία του, προβαίνοντας σε ένα ιδιότυπο χαρακίρι που αποτέλεσμα έχει την ενίσχυση της διαπίστωσης των περισσότερων πολιτών: ότι το πανεπιστήμιο πάσχει εκ των έσω.
Όπως κάθε συντεχνία που φοβάται για την απώλεια των κεκτημένων της, έτσι και οι πανεπιστημιακοί άφησαν τις μάσκες να πέσουν. Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ κ.Πελεγρίνης έκλεισε το μάτι στους φοιτητές ώστε να προβούν σε καταλήψεις, δηλώνοντας παράλληλα πως μόνο άμα συμφωνήσουν οι φοιτητές και η πανεπιστημιακή κοινότητα θα εφαρμόσει ο ίδιος το νόμο. Η πιο σκληρή συντεχνία της μεταπολίτευσης συνεχίζει να αντιστέκεται, υπενθυμίζοντας μας ότι ούτε ο νόμος Γιαννάκου εφαρμόστηκε (άρα γιατί να εφαρμοστεί κι αυτός; Θα ήταν άδικο για την πρώην υπουργό!).
Βάσει της συντεχνιακής τους αντίληψης, οι φοιτητές νομίζουν ότι σε κάθε μεταρρύθμιση πρέπει αυτοί να έχουν τον τελευταίο και αποκλειστικό λόγο. Πιστεύουν μάλιστα πως έχουν το δικαίωμα να αποκλείουν και άλλους από το να λάβουν πανεπιστημιακή μόρφωση, διατηρώντας την απαγόρευση του άρθρου 16 του Συντάγματος που αναγκάζει χιλιάδες οικογένειες να στέλνουν τα παιδιά τους στο εξωτερικό, αδιαφορώντας για τα χρήματα των φορολογουμένων και βγάζοντας χολή για τους φοιτητές των ΚΕΣ που είναι πιο ανταγωνιστικοί στην αγορά ή διεκδικώντας με μανία την αποκλειστική αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων μόνο για τους ίδιους (δηλαδή ζητούν να αποκλειστούν από την άσκηση ενός επαγγέλματος όλοι όσοι δεν είναι μέλη της συντεχνίας τους). Θεωρούν μάλιστα τους εαυτούς τους μονίμως αδικημένους(όπως και οι περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι) παρόλο που σε σχέση με όλους τους συνομήλικούς τους είναι προνομιούχοι μιας και το κράτος δαπανά 45 χιλιάδες ευρώ για τις σπουδές του μέσου φοιτητή (1,4% ΑΕΠ διά 300.000 χιλιάδες ενεργούς φοιτητές, με δωράκι τα επαγγελματικά δικαιώματα).
Έτσι, νομίζουν ότι μπορούν να καταστρέφουν το πανεπιστήμιο χωρίς κανείς να τιμωρείται, να κάνουν καταλήψεις στερώντας το δικαίωμα στην εκπαίδευση των συμφοιτητών τους και να τραμπουκίζουν τους διαφωνούντες, μπλοκάροντας οποιαδήποτε μεταρρύθμιση προς διατήρηση των κεκτημένων τους. Το φοιτητικό κίνημα είναι δυστυχώς ένα από τα πιο συντηρητικά κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας, με διαχρονικό αίτημα την στασιμότητα και την αντίδραση σε κάθε τι καινούργιο, απαρτιζόμενο από άτομα που είναι ιδεολογικοί απόγονοι του Στάλιν και του Λένιν.
Τα ίδια ισχύουν αναλογικά για τους καθηγητές. Αντιδρούν στο νέο νόμο εξαιτίας κάποιων στοιχείων ανταποδοτικότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης που εισάγει, στον έλεγχο και την αξιολόγηση από όργανο που δεν απαρτίζεται από δικούς τους, όπως συνηθιζόταν μέχρι πρόσφατα. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, μέχρι τον νόμο Γιαννάκου δεν υπήρχε ούτε ένας μηχανισμός που να διασφαλίζει την αξιοκρατία των καθηγητών, γεγονός εξηγεί πολλά δεινά της τωρινής κατάστασης.
Οι καθηγητές που αντιδρούν στηρίζοντας το κλείσιμο της σχολής, και τόσο κόπτονται για το καλό μας, είναι εκείνοι που δεν προσπάθησαν να πατάξουν φαινόμενα οικογενειοκρατίας και νεποτισμού στα πανεπιστήμια, ανέχτηκαν φαινόμενα λογοκλοπών, κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος και βολεύτηκαν στην παντελή έλλειψη αξιολόγησης. Είναι προφανές ότι καμία συντεχνία δεν μπορεί να αυτοκαθαρθεί, κι αυτό πρέπει να γίνει πλήρως αντιληπτό ως βάση συζήτησης για τις μεταρρυθμίσεις στο πανεπιστήμιο. Γι’ αυτό είναι θετικό βήμα η θεσμοθέτηση της ανεξάρτητης αρχής για την αξιολόγηση των πανεπιστημίων, η οποία θα παίζει καθοριστικό ρόλο για τη χρηματοδότησή τους.
Όπως είναι πιθανό να καταφέρουν τελικά οι αυτόκλητοι υπερασπιστές των φοιτητών, ο συγκεκριμένος νόμος δύσκολα θα εφαρμοστεί, παρ’ ότι είναι αρκετά ριζοσπαστικός για τα ελληνικά δεδομένα, καθιερώνοντας τον τρόπο διοίκησης που ισχύει σε γενικές γραμμές στα πανεπιστήμια του εξωτερικού(μόνο που εκεί έχουν περισσότερα εξωτερικά μέλη τα Συμβούλια Διοίκησης). Κι αν ακόμα εφαρμοστεί, τα ίδια διαπλεκόμενα άτομα που στελεχώνουν σήμερα τις συγκλήτους θα κληθούν από άλλη θέση να διοικήσουν τα πανεπιστήμια. Όπως και να έχει, ο νόμος αυτός δεν ξεφεύγει από την ίδια συγκεντρωτική κρατικίστικη αντίληψη ώστε να φέρει ουσιαστικές αλλαγές που θα βελτιώνουν τη ζωή τον φοιτητών.
Αυτό θα γινόταν μέσω του ικανοποιητικότερο συστήματος οργάνωσης των πανεπιστημίων που θα ήταν να αλλάξει το άρθρο 16 του Συντάγματος*, επιτρέποντας έτσι την ίδρυση ιδιωτικών σχολών, ώστε να είναι ο κάθε φοιτητής ελεύθερος να επιλέξει την σχολή και τα μαθήματα που θέλει να παρακολουθήσει, χωρίς στεγανοποιημένα κι απαρχαιωμένα προγράμματα σπουδών(στη Νομική έχει να αλλάξει 20 χρόνια! Τόσο πρωτοποριακή σχολή είμαστε), χωρίς παρατάξεις και χωρίς αργόμισθους καθηγητές, χωρίς γραφειοκρατία, χωρίς περιττές δαπάνες για τους φορολογούμενους, αυτό που χρειαζόμαστε δηλαδή είναι ένα σύστημα πλήρως απορρυθμισμένων ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είναι δημόσια τα πανεπιστήμια, από τη στιγμή που υπάρχουν ιδιώτες που θα έκαναν καλύτερα την ίδια δουλειά, εισάγοντας καινοτόμα προγράμματα, μαθήματα που έχουν ζήτηση και παρέχοντας γνώση που έχει αξία για τον κάθε φοιτητή.
Το σύστημα αμέσως θα γινόταν πολύ αποτελεσματικότερο σε σχέση με τώρα, όπως συμβαίνει πάντα όταν καταργείται ένα κρατικό μονοπώλιο και η αγορά λειτουργεί ελεύθερα. Αν θέλουμε να στηρίξουμε τους φτωχούς φοιτητές υπάρχουν πολλοί τρόποι (κουπόνια, χρήματα κλπ) αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος κοινωνικής δικαιοσύνης τα παιδιά της μεσαίας και μεγάλης τάξης να παίρνουν χρήματα από τους μικρομεσαίους φορολογούμενους για να πηγαίνουν στα πανεπιστήμια. Αντίθετα το σημερινό σύστημα μεταφέρει πόρους από τις φτωχές οικογένειες των οποίων τα παιδιά δεν πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, προς τις οικογένειες των μεσαίων τάξεων.
Ας καταλάβουμε επιτέλους ότι το πανεπιστήμιο είναι για τους φοιτητές(όχι για τους καθηγητές, που έχουν ανάγκη πισίνας) κι αυτών τις προτιμήσεις πρέπει να λάβουμε υπόψη, όπως αυτές πράγματι αποκαλύπτονται στις επιλογές τους, ας πάψουμε λοιπόν να τους στερούμε τη δύναμη που θα είχαν ως καταναλωτές, δίνοντας σε φοιτητοπατέρες και στο καθηγητικό κατεστημένο την υπερεξουσία να αποφασίζουν για τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων χωρίς αυτοί να μπορούν να αντιδράσουν και χωρίς η γνώμη τους να μπορεί να επηρεάσει την εκπαιδευτική διαδικασία. Ας ξεφύγουμε από την πατερναλιστική λογική των μέχρι σήμερα ρυθμίσεων και από τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της σήψης, προχωρώντας σε ριζοσπαστικές λύσεις για ένα ελεύθερο πανεπιστήμιο που θα καλύπτει ανάγκες ελεύθερων ανθρώπων.
Υ.Γ. Προφανώς κάποιες επεξηγήσεις είναι απαραίτητες: όταν αναφέρομαι στους καθηγητές και στους φοιτητές προφανώς δεν εννοώ όλους τους καθηγητές και όλους τους φοιτητές. Αρκετοί καθηγητές κάνουν πολύ καλά την δουλειά τους και είναι σωστοί στις υποχρεώσεις τους (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαν καλύτερα) ούτε ότι όλοι οι φοιτητές είναι κακόπιστοι στη κριτική τους απέναντι στο νόμο ή νοιάζονται μόνο για τα συντεχνιακά τους συμφέροντα. Προφανώς οι περισσότεροι ενδιαφέρονται να σπουδάσουν χωρίς να ενοχλούν κανένα. Απλά διαχρονικά αντιδρούν συλλογικά όπως όλες οι οργανωμένες ομάδες συμφερόντων και προάγονται στα όργανα διοίκησης αυτοί που μπορούν να εξασφαλίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη για αυτούς που τους εξέλεξαν. Ασκώ κριτική στους θεσμούς και στα αρνητικά αποτελέσματα που αυτοί παράγουν, χωρίς να παραγνωρίζεται όμως η ατομική ευθύνη τους καθενός.
*Αυτό το άρθρο είναι άλλη μία απόδειξη του πόσο μοιάζει η Ελλάδα με σοβιετική χώρα, καθώς δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη που να απαγορεύει, άμεσα τουλάχιστον, την παροχή γνώσεων μεταξύ των πολιτών της.
Αν και δε διαφωνώ σε πολλά απ' όσα λες, βρίσκω εμπαθές και ισοπεδωτικό το ύφος σου. Παρατηρώ όμως και ένα ανεξήγητο λογικό άλμα: από την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων που προβλέπει ο νέος νόμος περνάς ξαφνικά στην υποστήριξη του ιδιωτικού πανεπιστημίου! Μα ο νέος νόμος πουθενά δεν αναφέρεται στο ιδιωτικό πανεπιστήμιο - κάθε άλλο επιχειρεί την εξυγίανση και την μεταρρύθμιση των προβληματικών δομών του ΔΗΜΟΣΙΟΥ πανεπιστημίου (έστω και αν διαφωνώ ριζικά με πολλές από τις μεταρρυθμίσεις αυτές)! Αυτά τα 2 αντιφάσκουν μεταξύ τους. Έχω την αίσθηση ότι πίσω απ' όλα αυτά κρύβεται απλώς μια αντιδραστική διάθεση απέναντι στις κατεστημένες δομές του ελληνικού πανεπιστημίου, πράγμα θεμιτό μεν, παραπλανητικό και ασαφές δε στο πώς καταλήγει να εκφράζεται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜου προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση η μαχητικότητα μάλιστα με την οποία υποστηρίζεις το ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση δε χρειάζεται επιχειρηματίες και μάνατζμεντ, χρειάζεται όραμα, χρηματοδότηση και κυρίως κοινωνικό προσανατολισμό. Σου διαφεύγει ότι η παιδεία στην Ελλάδα ανέκαθεν χαρακτηριζόταν και εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από τον προσανατολισμό αυτόν. Παρέχεται με μαζικότητα, απευθύνεται στους πολλούς και συμβάλλει όσο κανένας ίσως θεσμός στην κοινωνική κινητικότητα στην Ελλάδα. Σίγουρα αυτό δε συμφέρει την ελίτ που απαιτεί μια παιδεία στα μέτρα της, για λίγους και εκλεκτούς, αλλά για εμάς που δεν ανήκουμε στους προνομιούχους του συστήματος, κάτι τέτοιο αποτελεί μονόδρομο. Τα περί υποτροφιών, παροχών και 'κουπονιων' (sic) στους αδυνάμους φοιτητές, μου ακούγονται κάπως αστεία αν όχι υποκριτικά, καθώς όπου εφαρμόζεται κάτι τέτοιο οδηγεί σε φοιτητές 2 ταχυτήτων (από τη μία οι έχοντες, που κοιμούνται ήσυχοι έχοντας σίγουρες τις σπουδές, από την άλλη οι μη έχοντες που για να μη χάσουν το 'προνόμιο' της υποτροφίας οφείλουν να διαβάζουν σαν τα σκυλιά - στο λέω γιατί γνωρίζω παραδείγματα από ευρωπαϊκές χώρες).
Και επειδή η αναφορά στον επίλογό σου στην Ελλάδα ως σοβιετικής χώρας με 'ξενέρωσε' ελαφρώς καθότι κατάγομαι από το ανατολικό μπλοκ, θα σε συμβούλευα να κάνεις μια αναζήτηση στο ίντερνετ για τα επιτεύγματα των σοβιετικών πανεπιστημίων και της εκεί εκπαίδευσης εν γένει, και να προσπεράσουμε λίγο το παραμύθι - για αφελείς και ανίδεους - του σοβιετικού εφιάλτη. (όχι δεν είμαι παπαγαλάκι της Αλέκας)
Ένας σεμνός ανώνυμος φοιτητής...
Έχεις δίκιο ανώνυμε, ίσως να είναι λίγο μπερδεμένη η επιχειρηματολογία μου. Αρχικά διατυπώνω την θέση ότι ο νόμος έχει αρκετά θετικά στοιχεία, τα οποία όμως πέρα από το ότι δεν είναι ικανά για να μεταμορφώσουν το πανεπιστήμιο προς μια φοιτητοκεντρική θεώρηση, μου φαίνεται εξαιρετικά απίθανο να εφαρμοστούν. Επομένως, καταλήγω στο συμπέρασμα πως από το να προσπαθούμε κάθε χ χρόνια να μεταρρυθμίσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, είναι καλύτερο να υπάρξει ένα σύστημα ιδιωτικών, πλήρως απορρυθμισμένων, σχολών όπου ο καθένας θα φοιτά ανάλογα με τις προτιμήσεις του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣίγουρα θα υπάρχουν πανεπιστήμια πολλών ταχυτήτων, κάποια καλύτερα κι ακριβότερα και κάποια φτηνότερα και χειρότερα. Μπορούμε όμως να δίνουμε χρήματα σε αυτούς που δεν έχουν να πηγαίνουν στα καλύτερα. Τα καλύτερα πανεπιστήμια θα βελτιώνονται κι αντίστοιχα θα ακολουθούν τα μικρότερα, όπως συμβαίνει σε όλους τους τομείς όπου γίνονται επενδύσεις, για παράδειγμα στα προϊόντα καινοτομίας. Συνήθως είναι οι πλούσιοι που έχουν πρόσβαση σε αυτά, μέσα από την ανάπτυξη του κλάδου όμως, τα κόστη πέφτουν με αποτέλεσμα σε κάποιο καιρό να έχουν πρόσβαση όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του πλυθησμού(όπως έγινε με τα αυτοκίνητα, τα κινητά και τις τηλεοράσεις).
Αντίστοιχα, δεκτική βελτιώσεων είναι προφανώς και εκπαίδευση στην Ελλάδα, διατηρώντας όμως ένα σύστημα τόσο απαρχαιωμένο όσο το δημόσιο πανεπιστήμιο, η καινοτομία δεν ανταμείβεται ούτε επιδιώκεται από κανένα.
Το επιχείρημα είναι απλό: καλύτερα να δίνουμε 45.00 ευρώ σε κάθε φοιτητή, ο οποίος θα τα αξιοποιήσει καλύτερα απ' ότι άλλοι για λογαριασμό του, πηγαίνοντας σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, παρά να υπάρχει αυτό το απαρχαιωμένο μονοπώλιο.
Συμφωνώ με πολλές από τις απόψεις σου, και συμφωνώ με τις παρατηρήσεις που έγιναν από τον ανώνυμο. Σαν πρώην φοιτητής και καθηγητής πανεπιστημίου της Βρετανίας έχω πολύ διαφορετικές εμπειρίες από εσένα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ οτι η Ελλάδα έχει ανάγκη από περισσότερα πανεπιστήμια και σίγουρα πολλά από αυτά θα είναι ιδιωτικά.
Πάντως διαφωνώ ότι η λογική της ελεύθερης αγοράς είναι το καλύτερο για τα πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια είναι πολύπλοκοι μηχανισμοί, και δεν παράγουν ενα απλό προίον όπως είναι ένα πτυχίο, η αλήθεια είναι ότι στο εξωτερικό τα πτυχία είναι ένα μικρό μέρος μόνο της δουλειάς ενός πανεπιστημίου. Η περισσότερη δουλεια με την έννοια της business γίνεται στο ερευνητικό κομμάτι, εκεί ειναι τα πολλά λεφτά. Άρα μιλάμε για ένα εργοστάσιο που έχει πολλά διαφορετικά προιόντα.
Η καταναλωτική προσέγγιση του προιοντος που λέγεται πτυχίο δεν οδηγεί πάντα σε ένα καλύτερο προιόν. Αυτό είναι ασ το πούμε καπιταλιστικός ρομαντισμός. Η ανάγκη για κέρδος ή έστω οικονομικής επιβίωσης των πανεπιστημίως οδήγησε πάρα πολλά πανεπιστήμια στην Βρετανία να κάνουν οτιδήποτε για να πουλήσουν το προιόν τους. Τι σημαινε αυτό: χαμηλότερα στάνταρντ εισόδου και χαμηλότερα στάνταρντ απόκτησης πτυχείου. Όταν γνωμονας επιτυχίας ενός καθηγητή μαθήματος είναι το ποσοστό των μαθητών που πέρασαν το μάθημα, αυτό οδηγησε σε πιέσεις να περάσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι μαθητές, γιατί αυτό σήμαινε περισσότερα λεφτά τον επόμενο χρόνο. Αυτός είναι πάντα ένας κίνδυνος με τον ανταγωνισμό, για να φτηνήνει και να πουλήσει το προιον πέφτει η ποιότητα. Το προιόν ενός πανεπιστημίου δεν είναι ακριβώς το πτυχίο, είναι ο απόφοιτος, και ο καταναλωτής του πανεπιστημίου δεν είναι ο φοιτητής αλλά η αγορά εργασίας.
Συμφωνώ όμως ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο χρειάζεται περισσότερη αξιολόγηση. Ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να σέβονται την γνώμη των φοιτητών, να αξιολογούνται από ανεξάρτητες αρχές (αλλά θυμίζω κανείς δεν είναι τελίως ανεξάρτητος όταν πληρώνεται), και ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να συμβαδίζουν με την ζήτηση της αγοράς εργασίας. Πρέπει δηλαδή μέρος του σχεδιασμού των πτυχίων να γίνεται με γνώμωνα την ερώτηση, τι είδους εργαλεία θα κάνουν το απόφοιτο ανταγωνιστικό στην αγορά εργασίας.
Το θέμα όπως πάντα σε αυτή την χώρα είναι θέμα κουλτούρας και νοοτροπίας και θα χρειαστεί πολύ περισσότερη δουλειά από έναν νόμο για να αλλάξουν τα πράγματα, σίγουρα όμως είναι ένα βήμα στην σωστή κατεύθυνση.
Όσον αφορά τα ιδιωτικά (και τα κρατικά) πανεπιστήμια απόφοιτος πρέπει να θεωρείτε αυτός που έχει όλες τις προυποθέσεις και ικανότητες που θα τον κάνουν ανταγωνιστικό στην αγορά εργασίας και όχι όποιος έχει χρήματα να πληρώσει.
Και τελιώνωντας θέλω να θίξω ότι ένα άλλο προιόν των πανεπιστημίων είναι η γνώση και αυτή δεν υπόκειται καθαρά στους νόμους της ελεύθερης αγοράς.
'Οπως το κέρδος είναι αυτοσκοπός για κάποια συστήματα, η γνώση είναι αυτοσκοπός για την πανεπιστημιακή κοινότητα (ασχέτως κέρδους)... αλλά άνοιξα μεγάλο θέμα...
Αυτά γιατι είναι αργά τώρα και οι σκέψεις μου είναι σκόρπιες...
Σε ευχαριστώ κατ' αρχήν για το σχόλιο και ειδικά αφού μπήκες στο κόπο τόσο αργά τη νύχτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο φαινόμενο που παρουσιάζεις, δηλαδή να ρίχνουν την ποιότητα και τα κριτήρια εισόδου τα πανεπιστήμια, σίγουρα θα συμβαίνει σε κάποια από αυτά. Το ζήτημα είναι όμως ότι είναι γνωστά αυτά πανεπιστήμια και αυτό θα φανεί στα αποτελέσματα των αξιολογήσεών τους. Αν ακολουθούν αυτή την τακτική, θα πληθωρίσουν την αξία των πτυχίων(δηλαδή εφόσον είναι τόσο εύκολο για κάποιον να αποφοιτήσει από αυτό χωρίς να αποκτά σημαντικές γνώσεις, θα πάψει να έχει αξία το πτυχίο στην αγορά(και στην αποτίμησή του από την κοινωνία γενικότερα) με αποτέλεσμα να μην επιλέγεται τελικά από τόσο πολλούς φοιτητές. Σκέψου πάντως πόσες στρεβλώσεις και χαμένα χρόνια υπάρχουν στο ελληνικό σύστημα όπου φοιτητές περνάνε σε εντελώς διαφορετικές σχολές από αυτές που θα ήθελαν(αφού δεν έπιασαν την βάση), πολλοί δίνουν κατακακτήριες και ξαναβγάζουν άλλη μία, την οποία τελειώνουν στα 27. Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν δυστυχώς πάρα πολλά.
Σχετικά με το καθεστώς στην Αγγλία, παρ' ότι είναι αρκετά ιδιωτικοποιημένο και σίγουρα πολύ καλύτερο από το ελληνικό ή το γαλλικό για παράδειγμα, δεν είναι τόσο φιλελεύθερο όσο θα ήθελα. Κι εκεί οι φοιτητές δεν έχουν όλες τις δυνατότητες επιλογής που θα είχαν αν τους δίνονταν χρήματα στο χέρι κι αποφάσιζαν αυτοί τι θα τα κάνουν. Για παράδειγμα, στην Αγγλία πρέπει να επιλέξεις μαθήματα ενός ολόκληρου έτους για να τα παρακολουθήσεις ενώ εγώ για παράδειγμα μπορεί να θέλω μόνο 3 από τα 5. Φαντάζομαι θα υπάρχουν αρκετές περιοριστικές ρυθμίσεις που στρεβλώνουν τα κίνητρα και τις επιλογές γι' αυτό κι εμφανίζονται φαινόμενα σαν αυτά που αναφέρεις(τα οποία τελικά δεν μπορούν να διατηρηθούν για μακρύ χρονικό διάστημα).
Παρ' όλα αυτά, βλέπει κανείς πως η Αγγλία μέσα σε κάποιες δεκαετίες κατάφερε να γίνει πόλος έλξης των ξένων φοιτητών, αφήνοντας πίσω της τα πανεπιστήμια των ηπειρωτικών κρατών που καθυστερημένα προσπαθούν να εισάγουν στοιχεία ανταγωνισμού στη λειτουργία τους.
Προφανώς συμφωνώ ότι το "προϊόν" των πανεπιστημιών δεν είναι το πτυχία στενά αλλά τα εφόδια που δίνουν τελικά στον φοιτητή. Ούτε προφανώς όλοι οι φοιτητές αποφασίζουν με γνώμονα το τι χρειάζεται η αγορά ή με στόχο έναν υψηλό μισθό. Ζυγίζουν τις προτιμήσεις τους κι επιλέγουν. Το αρνητικό στην Ελλάδα είναι πως υπάρχει ζητήση για εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό και λόγω του συγκεντρωτικού μοντέλου, αυτή καλύπτεται καθυστερημένα κι ύστερα από ένα σωρό διαδικασίες. Αντίθετα διατηρούνται εν ζωή τμήματα με ελάχιστους φοιτητές που βρίσκονται στην επαρχία και ενώ θα προτιμούσαν να βρίσκονται σε κάποια άλλη σχολή ή άλλη πόλη, δεν μπορούν επειδή ο κρατικός σχεδιασμός ήταν διαφορετικός.
Αυτά ως απάντηση εν συντομία γιατί δυστυχώς πρέπει να φύγω. Ελπίζω να σε κάλυψα.